3§ Түргеш Қағанатыы Flashcards
Түргеш қағанатының тарихи мерзімі
704-756жж
Үшлік қаған Түргеш қағанатын бөлген әкімшілік аймақтар саны
20
Түргештердің Жетісуда өзінің саяси үстемдігін орнатқан жылы
704
706 ж. араб әскерлеріне қарсы тұрған соғдыларға көмек беруге тырысты
Үшлік
Соғдылардың Жетісуға қоныс аударуы саудаға байланысты екендігін айтқан ғалым
В.В.Бартольд
Сұлық қаған билік еткен жылдар
715-38
Түргеш мемлекетінің негізін қалаған қаған
Үшлік
Батыс Түрік қағанатының құрамында болған сары түргештердің қоныстанған мекені
Шу өзенінің бойы
Ерте орта ғасырларда Жетісу жерінде орналасқан мемлекет
Түргеш қағанаты
VII ғ. ІІ жартысында Орталық Азияға басқыншылық жорықтарын бастаған халық
Арабтар
Түргештердің екінші ордасы Күнгіт қаласы орналасқан өзен бойы
Іле
Батыс Түрік қағанатының құрамында болған кара түргештердің қоныстанған мекені
Іле өзенінің бойы
Сұлық қаған тұсындағы түргештердің ордасы
Тараз
756 жылы Түргеш қағандығын құлатып, билікті өз қолына алған тайпа
Құрлық
740 жылы Қытай әскерлері басып алған қала
Тараз
VI-VIII ғасырлардағы Жетісуға қоныс аударған ел
Соғдылар
751 жылы Тараз манмида болған Атлах шайқасы созылды
бес күнге
751 жылы Атлах шайқасына қатысқан түрік тайпалары
Түркеш, қарлұқ
Соғдылар арасында түркіше сөйлейтіндер болмағандығын жазған
Мұхаммед Қашқари
Түргеш қағанаты тарихындағы әйгілі
билеушілер
Үшлік, сұлық
Арабтар Әбу Музахим (Сүзеген) деген лақап ат қойды
Сұлық
VII ғ. соңында түргеш тайпаларының күшеюіне әкелген жағдай
соғдылармен сіңісіп кетуі
Атлах түбіндегі шайқастың түркі халықтарының тағдырындағы маңызына жатпайтын салдарды
Қытайлар Жетісудан қуылды;
- Арабтар Орталық Азия аумағына шегінді, бұл аймақта ислам тез тарала бастады;
- Атлах түбіндегі шайқастан кейін түркілер арасына ислам мәдениеті кеңінен енді.
Түркі-соғды одағының біріккен күштері араб әскерлеріне соққы берді
Бұхара түбінде
Түргеш қағанатының құлау себептерінің бірі болып табылмайды
Үшліктің балалары арасындағы талас тартыс
Жетісуға қарлұқ тайпалары қоныс аударды қай жақтан
Алтай мен тарбағатайдан
Атлах шайқасы болған жыл
751
Орталық Азия жерін жаулап алған араб қолбасшысы
Құтайба ибн Мүсілім
- В.В.Бартольдтың дерегінше, соғдылардың Жетісуға қоныс аударуының 3
себебі:
- Сауда;
- Соғды еліндегі тап күресінің ӛршуі;
- Орталық Азияны арабтардың жаулап алуы
- Атлах түбіндегі шайқастың түркі халықтарының тағдырында алған үлкен
тарихи маңыз
- Қытайлар Жетісудан қуылды;
- Арабтар Орталық Азия аумағына шегінді, бұл аймақта ислам тез
тарала бастады; - Атлах түбіндегі шайқастан кейін түркілер арасына ислам мәдениеті
кеңінен енді.
- Түргеш қағанатының құлау себептері:
- Қытай және арабтармен соғыс;
- Шығыс Түрік қағанаты тарапынан кӛрсетілген қысым;
- Қара және сары түргештер арасындағы қақтығыс
- Түргештер ӛзара бӛлінді:
Шу түргештері (сары түргеш), Іле түргештері
(қара түргеш).