2 Flashcards
Co to przeciwciało?
Przeciwciało to glikoproteina zbudowana z czterech łańcuchów polipeptydowych połączonych mostkami siarczkowymi (-S-S-). Każdy monomer jest zbudowany z 2 łańcuchów lekkich i 2 łańcuchów ciężkich.
Jakie klasy łańcuchów lekkich wyróżniamy i jaka jest długość?
κ - kappa i λ - lambda, 220 aminokwasów
Jakie klasy łańcuchów ciężkich wyróżniamy i jaką długość?
α - alfa, μ - mi, γ -gamma, δ - delta, ε - epsilon definiujących klasę immunoglobuliny (odpowiednio: IgA, IgM, IgG oraz IgD i IgE), 440 aminokwasów
Opisz budowę łańcuchów lekkich i ciężkich
W obrębie łańcucha jesteśmy w stanie wyróżnić część stałą = niezmienną i część zmienną w obrębie której znajduje się sekwencje, które bezpośrednio reagują z epitopem. W budowie występują powtarzające się sekwencje aminokwasowe określane jako DOMENY, które obejmują od 100 do 110 aminokwasów, są spięte mostkami dwusiarczkowymi
Za co odpowiada część stała łańcucha ciężkiego?
Odpowiada za funkcje efektorowe
Za co odpowiadają części zmienne?
Za oddziaływanie z epitopem
Co to CDR?
To sekwencje, które bezpośrednio będą łączyły się z epitopem, regiony determinujące dopasowanie, hiperzmienne
Co to paratop?
To fragment przeciwciała wiążący się bezpośrednio z epitopem na danym antygenie
Jak dzielimy immunoglobuliny?
Na fragment Fab - łączenie się z antygenem i na fragment Fc - funkcje efektorowe
Jak klasyfikujemy immunoglobuliny na podstawie markerów antygenowych?
- markery izotypowe
- markery allotypowe
- markery idiotypowe
Czym są markery izotopowe?
To uwarunkowane przez pewne zasadnicze różnice w budowie łańcuchów lekkich i ciężkich – podział na klasy i typy. Zdrowi osobnicy mają zazwyczaj wszystkie odmiany izotypowe.
Czym są markery allotypowe?
Są zależne od obecności w częściach stałych łańcuchów różnych aminokwasów w określonej pozycji łańcucha polipeptydowego. U różnych osobników danego gatunku można wykryć różne odmiany allotypowe. Odmiany allotypowe (allotypy) występują w obrębie łańcuchów ciężkich γ (wszystkie podklasy), μ i α, a także w łańcuchach lekkich κ i λ
Czym są markery idiotypowe?
Są związane z różnicami w budowie części zmiennych łańcuchów polipeptydowych. Przeciwciała mające tę samą swoistość mają te same markery idiotypowe.
Jakie są funkcje immunoglobulin w układzie odpornościowym?
- opsonizacja, fagocytoza
- rozpoznanie, niszczenie patogenów
- aktywacja dopełniacza drogą klasyczną
- aktywacja komórek, uczulenie
Podaj wszystkie informacje o IgA
- wyróżniamy dwie podklasy IgA1 i IgA2
- przeciwciała tej klasy są wytwarzane w największej ilości w organizmie człowieka (50-130 mg/kg).
- większość IgA jest wytwarzana w obrębie błon śluzowych i przechodzi do wydzielin śluzowo-surowiczych. Dlatego stężenie tych przeciwciał we krwi (w osoczu – 15-20%) jest mniejsze niż IgG.
- forma monomeryczna IgA – głównie w osoczu (80-90% to IgA1)
- w wydzielinach takich jak ślina, łzy, pot, wydzieliny gruczołów przewodu pokarmowego (IgA2), dróg oddechowych i dróg moczowych - IgA występuje w formie dimerów i tetramerów,
- monomery połączonone są łańcuchem J oraz dodatkowo związane z tak zwanym fragmentem wydzielniczym (IgA1 i IgA2 po mniej więcej 50%).
- wydzielnicze IgA czyli S-IgA (secretory IgA).
- uczestniczą w odpowiedzi wtórnej
- przekazywane wraz z mlekiem matki noworodkowi
Podaj wszystkie informacje o IgD
- stanowi zaledwie 1% wszystkich immunoglobulin
- wytwarzane są głównie przez niekatywowane (dziewicze, to znaczy takie, które nie zetknęły się jeszcze z antygenem) limfocyty B i są wbudowane w ich błonę komórkową, gdzie pełnią rolę immunoglobulin powierzchniowych.
- struktura IgD zawiera dużą liczbę podjednostek oligosacharydowych
- występuje krótki 8 aminokwasowy „ogonek”, i największy region zawiasowy
Podaj wszystkie informacje o IgE
- uczestniczą przede wszystkim w odporności przeciw wielokomórkowym pasożytom.
- przeciwciała IgE uczestniczą w zjawiskach nadwrażliwości typu I (alergiach).
- na powierzchni komórek tucznych, bazofili oraz eozynofilów znajdują sie odpowiednie receptory dla tych przeciwciał.
- komórki tuczne wiążą duże ilości wolnych IgE, około 50% (to znaczy nie związanych z antygenem) i z tego powodu stężenie tych przeciwciał w osoczu jest bardzo niskie (najniższe spośród wszystkich klas).
- przeciwciała IgE nie aktywują układu dopełniacza.
- w strukturze duża zawartość węglowodanów, brak regionu zawiasowego
Podaj wszystkie informacje o IgG
- przeciwciała IgG osiągają w osoczu człowieka największe stężenie (70-75%).
- wyróżnia się 4 podklasy tych przeciwciał.
- wszystkie mają region zawiasowy, a w IgG3 jest on bardzo długi i zawiera aż 11 wiązań dwusiarczkowych łączących łańcuchy ciężkie.
- receptory dla fragmentu Fc przeciwciał tej klasy (Fc R) znajdują się na powierzchni wielu komórek układu odpornościowego
- indukują cytotoksyczność komórkową zależną od przeciwciał ADCC - komórki K (z ang. killers czyli zabójcy), są zdolne do zabicia komórek opłaszczonych przez IgG (np. komórek nowotworowych, zakażonych przez wirusy).
- indukują immunofagocytozę – IgG1 i IgG3; komórki fagocytujące (żerne), takie jak neutrofile i makrofagi, dzięki obecności na ich powierzchni Fc R mogą fagocytować komórki i cząsteczki opłaszczone przeciwciałami.
- wiążą i inaktywują toksyny
- IgG3 aktywują układ dopełniacza.
- przeważają w odpowiedzi wtórnej
- IgG (IgG1, IgG3, IgG4) przechodzą przez łożysko – odpowiadają za odporność bierną płodu i noworodka
Podaj informacje o IgM
- przeciwciała tej klasy mają na ogół małe powinowactwo do antygenów i w początkowej fazie odpowiedzi immunologicznej często są to przeciwciała polispecyficzne. (10% w surowicy)
- wytwarzane jako pierwsza klasa przeciwciał w odpowiedzi pierwotnej (pierwszy kontakt organizmu z antygenem) i dopiero po kilku/kilkunastu dniach są “wymieniane” na przeciwciała innych klas (IgG, IgA lub IgE).
- występują głównie jako pentamery – wiążą jednocześnie aż do 10 epitopów (wartościowość – 10) - siła wiązania wielowartościowego (wieloepitopowego) antygenu jest duża.
- bardzo niewielki odsetek IgM występuje w postaci heksamerów lub monomerów
- występują jako receptory immunoglobulinowe na powierzchni dziewiczych komórek
- najefektywniej aktywują dopełniacz
Czym jest immunogenność?
Zdolność wywołania odpowiedzi immunologicznej przeciw sobie
Co to antygenowość?
Zdolność antygenu do swoistego łączenia się z:
● Immunoglobulinami (wolnymi jak i receptorami na powierzchni komórek B)
● Receptorami komórek T (TCR z pośrednictwem MHC)
Omów podział antygenów
Ze względu na sposób aktywacji układu odpornościowego:
- immunogeny – charakteryzujące się immunogennością i antygenowością
- hapteny – małe cząsteczki wykazujące tylko antygenowość, niezdolne do samodzielnego wywołania odpowiedzi odpornościowej, chyba że występują jako element kompleksu z cząsteczkami o większych rozmiarach
Ze względu na udział antygenów T:
- antygeny grasiczozależne, które wymagają udziału limfocytów T do wzbudzenia odpowiedzi
- antygeny grasiczoniezależne - niewymagające udziału limfocytów T w indukcji odpowiedzi
Co to antygeny autogeniczne?
To antygeny występujące w prawidłowych tkankach danego osobnika, organizm nie reaguje na własne Ag.
Czym są antygeny syngeniczne?
To antygeny występujące w organizmach o identycznej strukturze genetycznej np. bliźnięta jednojajowe.
Co to antygeny ksenogeniczne?
To antygeny występujące u osobników różnych gatunków.
Czym są antygeny allogeniczne?
Te antygeny występują w obrąbie gatunku u wszystkich osobników, choć u każdego może być ich inny zestaw
Jakie powinien posiadać cechy aby wywołać odpowiedź immunologiczną?
- odpowiednio dużą masę cząsteczkową = 5000 – 10000 Da i większą
- mieć odpowiednią budowę chemiczną =
- immunogeny odpowiedzi humoralnej białka, polisacharydy,
- immunogeny odpowiedzi komórkowej białka, lipidy i glikolipidy
- wyróżniać się heterogennością
- im bardziej zróżnicowana cząsteczka tym mniej jej trzeba aby wywołać reakcję immunologiczną
homopolimery nie wykazują właściwości immunogennych
Jak możemy podzielić antygeny pod względem pochodzenia?
- naturalne – Ag związane z powierzchnią komórki (np. leukocytami, erytrocytami, płytkami krwi), Ag związane z drobnoustrojami (białka, gliko- i lipoproteiny, wielocukry)
- sztuczne – hapteny
- syntetyczne – polimery aminokwasów o najprostszej strukturze
Co to epitop?
Inaczej jest nazywany determinantą antygenową, jest fragment antygenu łączący się bezpośrednio z wolnym przeciwciałem, receptorem limfocytu B lub receptorem limfocytu T
Co to antygeny poliwalentne?
To antygeny zawierające wiele epitopów
Opisz hapteny
- Reagują z przeciwciałami powstałymi pod wpływem pełnowartościowych antygenów, w skład których wchodzi dany hapten
- Hapteny łącząc się z białkami ustrojowymi mogą tworzyć antygeny kompletne, w których odpowiedzialne są za ich swoistość.
- Mogą nimi być zarówno substancje pochodzenia zewnętrznego, jak i własne składniki organizmu.
- Haptenami mogą być m.in.: leki lub ich składniki, proste związki chemiczne, z którymi ustrój styka się np. w pracy zawodowej, ale także składniki własnych tkanek
Jakie przeciwciała występują w formie monomerów?
IgG, IgD, IgE i IgA w surowicy
Jakie przeciwciała występują w formie dimerów?
IgA wydzielnicze
Jakie przeciwciała występują w formie pentametrów?
IgM
Jak dzieli się przeciwciało na drodze proteolitycznego rozszczepienia?
- papaina rozkłada IgG na dwa fragmenty wiążące antygen (Fab) oraz fragment Fc.
- działaniem pepsyny uzyskujemy natomiast duży fragment (Fab’)2 zawierający oba miejsca wiążące antygen.
Z czym wiąże się Fab?
Część Fab odpowiada za wiązanie się z antygenem.
Z czym wiąże się Fc?
Część Fc to fragment efektorowy, który odpowiada za wiązanie się z:
- Dopełniaczem
- Receptorami dla przeciwciał obecnymi na komórkach immunologicznie kompetentnych
- Łączenie się z białkiem A i G
- Udział w reakcji cytotoksyczności zależnej od przeciwciał–ADCC
- Transport przez łożysko
Co to reakcja swoista?
Reakcja swoista zachodzi kiedy przeciwciało swoiście (precyzyjnie) rozpoznaje określone epitopy.
Co to wartościowość?
To liczba determinant Ag, które może związać cząsteczka przeciwciała
Co to powinowactwo?
To siła wiązania między pojedynczym miejscem wiążącym przeciwciała
a determinantą Ag
Co to zachłanność?
To siła wiązania wielowartościowego Ag przez przeciwciała rozpoznające poszczególne determinanty Ag, zależy od powinowactwa poszczególnych miejsc wiążących.
Co to miano surowicy?
Miano przeciwciał inaczej miano surowicy w serologii pomiar ilości swoistych przeciwciał (immunoglobulin) w badanej surowicy. Miano surowicy wyrażone w jednostkach wyznacza dodatnia reakcja antygen-przeciwciało (reakcja serologiczna) uzyskana z najwyższym rozcieńczeniem surowicy. Jeśli reakcja serologiczna wypada dodatnio jeszcze w rozcieńczeniu surowicy 1:200, miano surowicy można wyrazić jako 200 jednostek.
Czym jest precypitacja?
Wytrącenie rozpuszczalnych Ag przez swoiste przeciwciała zwane precypitynami np. białkiem, wyizolowanym polisacharydem bakterii itp.
Opisz precypitację w środowisku płynnym
W wyniku reakcji Ag-Ig powstaje precypitat w (strąt) o strukturze siatki – zmętnienie roztworu
Opisz nefelometrię
W zależności od stężenia badanej substancji uzyskuje się odpowiedni stopień zmętnienia roztworu
– pomiar natężenia światła rozproszonego przez kompleks Ig-Ag w stosunku do światła padającego
Opisz turbidymetrię
Zmętnienie roztworu jest wprost proporcjonalne do stężenia badanej substancji – Analiza stosunku światła padającego do przechodzącego przez mętny ośrodek
Co to VDRL/RPR?
Jest to test wykonywany w diagnostyce kiły, odczyn mikrokłaczkujący z antygenem kardiolipinowym – oznaczamy przeciwciała IgM,IgG i IgA – przeciwciała oznaczamy w surowicy pacjenta lub w płynie mózgowo- rdzeniowym.
Surowicę należy podgrzewać w temperaturze 56°C przez 30 minut
Test ten jest najbardziej wartościowy w II fazie zarażenia kiła – Kiła wtórna i późna (narządowa).
Opisz reakcje dyfuzji radialnej wg Macinniego
Służy do ilościowej oceny antygenu - Przeciwciała unieruchomione są w żelu agarozowym, antygen dyfunduje.
Co to jest aglutynacja?
Zachodzi pomiędzy przeciwciałami a upostaciowanym antygenem.
Reakcję można zaobserwować w postaci „kłaczków” - przeciwciała -aglutyniny.
Antygen może znajdować się na powierzchni: komórek bakteryjnych i eukariotycznych (bezpośrednia) lub związany z cząsteczkami lateksu (pośrednia).
Najbardziej efektywnymi aglutyninami są IgM.
Aby doszło do porównywalnej aglutynacji antygenu z przeciwciałami IgG
potrzeba 100 lub nawet 1000 razy więcej niż cząsteczek IgM.
Co to MicrogenStrep?
To ustalenie przynależności paciorkowców β hemolizujących do określonej grupy serologicznej, na podstawie zawartości wielocukru C;
Cząsteczki lateksu opłaszczone (uczulone) swoistymi dla tych antygenów przeciwciałami króliczymi.
Opisz test hamowania hemaglutynacji
Białka niektórych wirusów mają zdolność do zlepiania erytrocytów. Właściwość ta jest wykorzystywana w diagnostyce – w teście hamowania hemaglutynacji.
Do czego wykorzystuje się hemaglutynację bierną?
Odczyn biernej hemaglutynacji wykorzystuje się do określania miana przeciwciał.
W przypadku niektórych chorób np. zakaźnych i autoimmunizacyjnych określenie miana przeciwciał w surowicy może mieć wartość diagnostyczną, np. podwyższenie miana może wskazywać na aktywny proces chorobowy.
Gdzie jest wykorzystywane zjawisko hemaglutynacji?
- odczyn biernej hemaglutynacji
- test hamowania hemaglutynacji
Jak nazywa się erytorocyty opłaszczone antygenem?
Krwinkami uczulonymi
