16 kafli - Lyfjafræði Flashcards
Adrenalin Epipen
Adrenalín er númer eitt það allra fyrsta lyf sem ber að gefa í bráðaofnæmi og það lyf sem sannað þykir að dragi úr
dánarlíkum við bráðaofnæmislosti
Adrenalin Epipen: Eiginleikar
Víkka berkjur (B2), hraðar hjartslætti (B1) og hækkar
blóðþrýsting (A1). Hindrar losun ofnæmisboðefna frá
mastfrumum
Adrenalin Epipen: ábendingar og frábendingar
- Ábendingar
§ Bráðaofnæmislost - Frábendingar
§ Engar í bráðaofnæmiskasti
Adrenalin Epipen: skammtar
§ Fullorðnir og börn≥30kg: 300mcg IM á 5-15 min fresti
§ Börn 15-30kg: 150mcg IM á 5 – 15 mín fresti (Leitið ráða hjá lækni
sé þörf á adrenalín gjöf barna ≤15kg)
Adrenalin Epipen: Gjafaleið
Gefa lyf í vöðva utarlega framanvert á læri (Vastus Lateralis)
Adrenalin Epipen: varúð
Vakta þarf sjúkling og flytja á sjúkrahús eftir gjöf adrenalíns –
einkenni bráðaofnæmis geta endurtekið sig – breytingar á
hjartslætti og blóðþrýstingi eru líklegar – endurmat!
Adrenalin Epipen: aukaverkanir
Hár blóðþrýstingur, hraður hjartsláttur, hjartsláttartruflanir,
hjartaöng, kvíði, óróleiki, skjálfti, höfuðverkur, hækkaður
blóðsykur, ógleði og uppköst.
Asetýlsalisýlsýra (magnýl®): Eiginleikar
Lyf sem hindra samloðun blóðflagna
Asetýlsalisýlsýra (magnýl®): Ábendingar
Brjóstverkur og eða grunur um kransæðastíflu (AMI)
Asetýlsalisýlsýra (magnýl®): Frábendingar
Ofnæmi, blæðandi magasár, heilablóðfall, alvarleg skerðing á
lifrarstarfsemi og nýrnastarfsemi, varúð í astma sjúklinga
Asetýlsalisýlsýra (magnýl®): Skammtar
Fullorðnir: 300mg per-os (PO) í einum tuggðum skammti.
Asetýlsalisýlsýra (magnýl®): Skammtar
Mikilvægt er að sjúklingur bryðji töflur til þess að flýta fyrir
frásogi og virkni lyfs.
Asetýlsalisýlsýra (magnýl®): Varúð
§ Gæta skal varúðar við notkun hjartamagnýl ef um er að ræða
háþrýsting og hjá sjúklingum með sögu um sár eða blæðingar
í maga eða skeifugörn
Asetýlsalisýlsýra (magnýl®): Aukaverkanir
Meltingartruflanir, aukin blæðingatilhneiging, ofnæmi.
Lyfjakol – kolsuspension®: Eiginleikar
Bindur og dregur úr líkum á frásogi eiturefna í meltingarvegi –
gefið um munn – Mixtúra
Lyfjakol – kolsuspension®: Ábendingar
Inntaka eitraðra efna
Lyfjakol – kolsuspension®: Frábendingar
Ofnæmi, Skert meðvitund, áverkar á kvið og kviðverkir
Lyfjakol – kolsuspension®: Skammtar
Fullorðnir: 25 -100g eða 10g fyrir hvert gramm eiturefna
§ Börn: 1g/kg
Lyfjakol – kolsuspension®: Varúð
§ Eitranir af völdum ætandi efna, t.d. af völdum sterkrar sýru
eða basa á ekki að meðhöndla með lyfjakolum því þau
torvelda vélindis og magaspeglun
- Hvorki ætti að gefa lyfjakol á undan ógleði lyfjum né ef gefa á
móteitur til inntöku
Lyfjakol – kolsuspension®: Aukaverkanir
Ofnæmi, hægðartregða
Nýtróglýserín - Glytrin/Nitromex®
- Eiginleikar
§ Æðavíkkandi, blóðþrýstingslækkandi lyf - Ábendingar
§ Hjartaverkur - Frábendingar
§ Ofnæmi, of lágur blóðþrýstingur ≤100 systolic, (bókin segir 90
-100 systolic, við notum ≤100 systolic), notkun stinningarlyfja
≤24klst - Skammtar
§ Eigin lyf sjúklings ávísuð á hann: einn úðaskammtur (0,4mg)
eða ein tafla (0,5mg) í senn, endurtaka eftir þörfum með 5
mín millibili eða hámark 3 skammtar ef blóðþrýstingur ≥100
systolic (systolic = efri mörk)
Aukaverkanir
§ Höfuðverkur, lágþrýstingur, svimi,
* Nánar
§ Glýserýltrínitrat veldur víkkun bæði blá og slagæða. Virkar á
slétta vöðva æðaveggja. Virkni lyfs ca 3-5 mín þ.e.a.s.
Helmingunartími brotthvarfs er 2-3 mín.
Súrefni O2
- Eiginleikar
§ Lyfjasúrefni á kútum, fastir í bílum og meðfærilegir kútar - Ábendingar
§ Öndunarerfiðleikar - Súrefnismettun ≤94% (ekki algilt) - Frábendingar
§ Engar í bráðatilvikum – (Hafa í huga í AMI og COPD) - Skammtar
§ 1 -25 lítrar: Mismunandi leiðir (sjá kafla 10 um öndun og
öndunaraðstoð) - Ath
§ Súrefni er lyf sem á að gefa við súrefnisskorti, of mikil
súrefnisgjöf getur mögulega haft neikvæð áhrif á sjúklinga
með langvinna lungnateppu - LTT
Sykurgel – Glucogel® Hypostop®
- Eiginleikar
§ Hækkar blóðsykur. Frásogast um slímhúð munnhols - Ábendingar
§ Lágur blóðsykur (≤4mmol) og einkenni sykurfalls (minnkuð
eða breytt meðvitund) hjá sjúklingi sem varið getur eigin
öndunarveg - Frábendingar
§ Engar. Varúð við meðvitundarskerðingu - Skammtar
§ Fullorðnir (börn ≥ 2 ára): 1 túba eða 10g glúkósi í 25g af geli
PO/BUC
§ Börn ≤ 2 ára: Sami skammtur - Ath
§ Mælið blóðsykur aftur eftir 5-10 mín. Ef engin klínísk áhrif skal
endurtaka gjöf. Íhugið aðrar orsakir og kallið eftir aðstoð - Aukaverkanir
§ Engar - Nánar
§ Sykurgel samanstendur af einföldum sykrum sem eru gefnar
um munn en frásogast hratt inn í blóðrásina. Hefst upptakan
strax í munnholinu og heldur áfram alveg niður í smáþarma.
Gefa má samvinnuþýðum einstaklingi í sykurfalli beint eða
með því að blanda gelinu í djús eða vatn. Sykurgel má einnig
gefa meðvitundarskertum einstaklingum sem vernda eigin
öndunarveg þegar búast má við að áhrifa gelsins fari að gæta
nokkuð fljótlega eftir gjöf lyfsins
Midazolam BUC (Buccolam®)
- Eiginleikar
§ Gel til gjafar innanvert á kinn. Kemur í 4 mismunandi
túbustærðum (2,5mg 5mg, 7,5mg og 10mg) Stuttvirkt
benzodiazepin lyf. Krampastillandi, róandi og slævandi. - Ábendingar
§ Flog (krampi) sem staðið hefur ≥ 5 mín. - Frábendingar
§ Minnkuð meðvitund (nema í krampa) öndunarbæling - Skammtar
§ Fullorðnir: 10mg BUC má endurtaka 1x e 10 mín
§ Börn ≤ 50kg: 0,2mg/kg BUC má endurtaka 1x e 10 mín (Fá
heimild læknis fyrir gjöf frá börnum) - Skammtar börn áframhald:
§ ≤ 1 árs: 2,5mg (gulur miði)
§ 1-4 ára: 5 mg (Blár miði)
§ 5-9 ára: 7,5mg (fjólublár miði)
§ ≥ 10 ára: 10mg ( appelsínugulur miði) - Varúð
§ Slævandi og öndunarbælandi (einkum ef gefið er samhliða
ópíóíðum) Fylgjast með öndunarvegi sjúklings eftir gjöf lyfs. - Aukaverkanir
§ Öndunarslæving. Minnkuð meðvitund. - Ath: Almennir sjúkraflutningamenn skulu fá viðeigandi fræðslu
áður en heimild til gjafar midazolam gels er veitt. Umsjónalæknir
og rekstraraðili skulu hafa eftirlit með því
