1. Ebaluaketa Flashcards

1
Q

Froga geologikoa

A

Kontineenteak elkartuz gero, arroka motek, arroken kronologiak eta mendikate nagusiek nolabaiteko segida fisikoa dute

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Froga geografikoak

A

Kontineenteen kostaldeen formak bat datoz

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Froga paleontologikoak

A

Fosil berak topatu dira gaur egun, banatuta dauden kontineentetan

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Froga paleoklimatikoak

A

Iraganean klima berdina zegoen gaur egun banatuta dauden kontineentetan

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Froga motak

A

Froga geologikoak
Froga geografikoak
Froga paleontologikoak
Froga paleoklimatikoak

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Zer da fosil gida?

A

Garrantzia handiko fosilak dira, izan ere, agertzen diren geruzak zehatz datatu daitezke.

Ezaugarriak:
- Denboraldi labur batean bizitako bizidunen fosilak
-Hedadura geografiko handia, hau da, azkar eboluzionatu eta erraz fosilizaten dira.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Fosil gida (Adibideak)

A

Zenozoikoa (Nummulitea)
Mesozoikoa (Amoniteak/Belemnitea)
Paleozoikoa (Trilobitea)
Kanbriaraurrea (Estromatolitoa)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Fosilizazioa (urratsak)

A

1) Bizidunak hil egiten dira
2)Lurrak animaliaren gorpua eztaltzen du, zati bigunen usteltze-prozesua hasten da. Ondorioz, zati gogorrak baino ez dira gelditzen
3) Mineralak zati gogor horien tokia hartzen dute; mineralezko eskeletoa osatzen da. Bizidunen hondakinak gogortu egiten dira, harri bilakatu
4) Lurra mugitzen delako, higiduraren bidez edo geruzak altxatu egin direlako fosila azaleratu da

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Lurraren eraketa prozesua

A

Planeta: labe erraldoia

Lur barneko energiak sumendiak, erupzioak, gas isurketak eragin zituen.

Planetaren barneko beroaren zati bat kanporatu eta lurra hozten ari zen bitartean atmosfera sortu zen, gas asko (batez ere, H²O eta CO²) isuri baitzen.

Gehiago hoztu, ur-lurruna likido bihurtu.

Uraren zikloa (ozeanoak,…)

Erliebeak higatzen hasi era ziklo geologikoa martxan jarri zen.

Arroka zaharrak desegin, berriak sortu…

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Lurraren adina

A

4.600 - 4.700 m.a

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Nola jakin daiteke lurraren adina/geruzen adina

A

Arroken bidez jakin daiteke, erregistro dstazioak erabiliz

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Datazio absolutua

A

Data zehatza ematen zaio geruzari, arroketan dauden elementu erradioaktiboengandik.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Datazio Erlatiboa

A

Gertaerak bata bestearekiko ordenatzen dira denboran, estatigrafiaren oinarrizko printzipioetan oinarritua

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Fosilek ze informazio ematen digute?

A

Bizidun horren eboluzioa
Zer garaitakoa den (Karbono 14)
Garai eta leku hartako baldintzak
Ingurunearen informazioa (geografia, klima, …)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Arroka sedimentarioen estatigrafiak zer informazio eman ditzakete?

A

Estatigrafiak geruzen segidak interpretatu eta historia kokatzen ditu.

Geruzetako material sedimentarioek noiz eratu ziren eta ingurunea nolakoa zen esaten digute

Uraren hondoan metatu ziren horizontalesn, aldaketik egonik geroz (tolesak, failak, …) zein indarrek sortuak diren jakin genezake

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Estatigrafiaren oinarrizko printzipioak

A

Aktualismoaren printzipioa
Hasierani horizontaltasun printzipioa
Gainjartzearen printzipioa
Segida faunastikoaren printzipioa

17
Q

Aktualismoaren printzipioa

A

Iraganean gaur egungo prozesu geologiko berdinak izan ziren, beraz ondorio berdinak izango dituzte. Adib. Rippleak

18
Q

Hasierako horizontaltasun printzipioa

A

Sedimentazioa beti horizontalean ematen da, nahiz eta gertaera geologikoek geroago arrokak mugitu

19
Q

Gainjartzearen printzipioa

A

Geruzak guztiak materialak sedimentati ziren orden berean egongo dira

20
Q

Segida faunastikoaren printzipioa

A

Geruza batean dauden fosilak eta geruza garai berekoak dira.

Geruzetako fosilen adinak jakinda, geruza berak datatu daitezke.

21
Q

Kontineenteen jitoa

A

Kontinentea mugitu egiten da

Lur barneko beroak konbekzio mugimenduak sortzen ditu mantua eta ondorioz konbekzio korronteak sortzen dira.

22
Q

Plaken tektonika zeba mugitzen dira?

A

Plakak mantuko konbekzio indarren eraginez mugitzen dira

23
Q

Ertz konbergentea
2 ozeaniko

A

Plaka astunena behera sartzen da. Subdizioan urtutako material gehiena sumendien bidez azaleratzen da. Ondorioz, uharte bolkanimoak sortzen dira (uharte arku). Adib. Japon

24
Q

Ertz konbergente
Ozeaniko vs kontinental

A

Ozeani plaka kontinente plakaren azpian subduzitu egiten da. Beraz, sendiak sortzen dira. Ozeanikoa azpira sibduzitzen da, izan ere astunena da.
Adib. Hego amerikako Andeak

25
Q

Ertz konbergentea
2 kontinental

A

Plakak talka egiten dute beraien artea, izan ere plaka kontinentalak ezin dira subduzitu. Ondorioz, mendiak, mendikateak eta orogeniak sortzen dira. Adib. Himalaia

26
Q

Ertz dibergentea

A

Plakak elkarrengandik urruntzen direnean, arteko hutsunea berehala magmak betetzen du. Ondorioz, dortsalak eta gandor ozeanikoak sortzen dira. Adib. Ozeano pazifikoa

27
Q

Ertz tranformakorra

A

Plakal alboka mugitzen dira, faila eta lurrikarak sortzen. Adib. San Andres failak

28
Q

Zer dira ozeano gandorrak?

A

Ozeanoak zeharkatzen dituzten mendikate erraldoiak. Bertan rift, haranak eta magma. Adib. Atlantiko erdia

29
Q

Zer da fosa?

A

Estuak eta sakonak dira, kontinente ertzetan eta uharte arkuen inguruan

30
Q

Hondoen adina

A

Gandorren gertuko arrokak gazteagoak dira kontinentekoak baino.

Gandorren bi aldeetara arrokak distantzia eta adin berera

31
Q

Iraungitze masiboak

A

Ordoviziar amaiera
Goi devoniarra
Permiar amaiera
Goi triasikoa
Kretazeo amaiera
Holozenoa

32
Q

Ordoviziar amaiera

A

Glaziazioa eta, ondoren, negutegi efektua. (%85)
Trilobiteak

33
Q

Goi devoniarra

A

Oxigeno eskasia itsasoan (%70)

Trilobitea

34
Q

Permiar amaiera

A

Lehorte handiak, eruzpio bolkanikoak, temperaturak igo eta oxigenoa jaitsi. (%96)
Trilobiteak

35
Q

Goi triasikoa

A

Bolkanismo handia eta itsasoaren azidifikazioa. (%76)
Ammoniteak

36
Q

Kretazeo amaiera

A

Asteroide erraldoi batek lurra jo (%70)
Dinosauroak

37
Q

Holozenoa

A

Gizakiaren eragina