1 Flashcards
Noem 3 toepassingen van stamcellen
het maken van modellen
orgaanfunctie herstellen
organen en weefsels herstellen
Wat zijn 3 functies van stamcellen?
regeneratie
defrentiatie
zelforganisatie
Waar vind je stamcellen?
- Bloed
- Haar
- Maag
- Lever
- Darmen
- Subventriculaire regio van de hersenen
- Seminiferous tubulus
Wat is een omnipotente/totipotente stamcel?
het kan alle embryonale en extraembryonale weefsels worden
Wat is een pluripotente stamcel?
het kan alle embryonale weefsels worden
Wat is een multipotente stamcel?
adulte stamcel; kan nog maar een paar type weefsels worden
uit welke stamcellen wordt bloed gevormd?
hemapoetische stamcellen
uit welke stamcellen wordt het centraal zenuwstelsel gevormd?
neurale stamcellen
Welke soorten weefsels worden gevormd uit mesenchymale stamcellen?
bindweefsel, vet en bot
Wat is een ander woord voor een gedifferentieerde cel?
unipotent
Hoe komen wetenschappers aan stamcellen?
door overgebleven stamcellen van in vitrofertilisatie
deze worden ingevroren op dag 5 en mogen worden doorgekweekt tot 14 dagen
Wat gebreurt er met een embryo op dag 14?
gastrulatie; er ontstaat een kop en een staart
Wat wordt gevormd uit het ectoderm?
huid en zenuwstelsel
Wat wordt gevormd uit het endoderm?
het gastrointestinale stelsel en de meeste interne organen
Wat ontstaat uit het mesoderm?
botten en spieren
Wat gebeurd er als een embryo 1-8 cellen groot is?
klievingsdelingen; de cellen worden kleiner
Wat is redendantie?
meerdere genen hebben dezelfde functie
Hoe vindt gastrulatie plaats?
WNT signalen door extra embryonaal
Wat gebeurd er met epigenetische modificaties bij de voortplanting?
die worden gewist in de meiose en in het proces van een bevruchte eicel tot een embryo
Wat zijn toepassingen van organoids?
je kan behandelingen testen of onderzoek doen
Wat zijn induced pluripotent stemcells?
cellen die door overexpressie van transcriptiefactoren zijn teruggebracht tot stamcellen
Waarvoor is crisper-cas?
voor genetische manipulatie
Wat is een voordeel van IPS boven embryonale stamcellen?
- Minder bezwaren tegen ips dan tegen embryonale stamcellen
- Je kan testen met ips van de patient zelf
met welke factoren worden IPS gemaakt?
MYC, OCT4, SOX2, KLF4
hoe worden de factoren ingebracht bij een IPS?
mRNA / episomal komen niet in DNA
lent / sendai virussen wel (daarom zijn deze minder geschikt voor de klinische praktijk)
Wat is lastig bij ips?
DNA mutaties worden niet gereset
inactieve X-chromosomen gaan aan
stamcellen zijn kanker verwekkend
het is duur
Wat is een village in a dish?
cellen van heel veel mensen
Wat is de functie van WNT in de darm?
het in stand houden van stamcellen
Wat zijn epitheliale organoiden?
organoiden die uit 1 cellaag bestaan
wat zijn multi tissue organoids?
meerdere lagen van 1 orgaan
Wat is een multi organ organoid?
een organoid van meerdere organen
Waaruit worden MSCs geïsoleerd?
vooral uit bot bij een heupprothese, uit een beenmergpunctie of uit vet
Wat bepaalt de differentiatie van MSC’s?
het type stamcellen en het soort matrix
Wat is de functie van MSCs?
- Immuunregulatie en modulatie
- Overlevingssignalen naar hematopoetische stamcellen
- Stimuleren angiogenese
- Fibrose
Wat zijn toepassingen van MSCs?
- Weefsel herstel
- immunomodulatie (bij beenmerg transplantatie)
Wat doet heat inactivated MSC?
Heat inactivated MSC lijkt dezelfde immuun reactie op te leveren
Wat zijn functies van de nier?
- Filtratie
- Urine productie
- Bloeddruk regulatie
- Epo productie
Wat is het voordeel van immuunmodulatie door MSCs bij transplantatie?
- Voorkomen acute afstoting
- Genezen acute afstoting
- Verminderen van ischemie en reperfusie schade
- Genezen fibrose en inflamatie
- Verminderen immuunsupresiva
- Hogere overleving
- Deze effecten zijn door immuun modulatie
Waar moet je op letten bij MSCs bij transplantatie?
HLA type mag niet het zelfde zijn als het orgaan
Wat is het voordeel van bioengineerd organen?
geen immuun supressiva
Wat is de functie van de pancreas?
- Exocrien; digestive enzymes
- Endocrien; hormonen (insuline en glucagon)
Welke diabetes typen?
Type 1 vooral bij jonge mensen (10%, autoimmuun, absoluut tekort)
Type 2 bij oude mensen (90%, relatief tekort)
Er zijn ook tussenvormen
Hoe werkt de insuline concentratie?
50% is variabel
Wat zijn nadelen van insuline spuiten?
- Vertraging
- Hypo bij teveel insuline
Waar kunnen geisoleerde eilandjes van langerhands (uit de pancreas) worden geinjecteerd?
in de lever