1

Question 1

ეპიდემია დეფინიცია

Answer 1

განსაზღვრულ ტერიტორიაზე ან მოსახლეობის ცალკეულ ჯგუფებში დროის გარკვეულ პერიოდში დაავადების შემთხვევების მნიშვნელოვანი ზრდა მოსალოდნელ (ფონურ) დონესთან შედარებით

Question 2

პანდემია დეფინიცია

Answer 2

ეპიდემია რომელიც მოიცავს დიდ ტერიტორიებს, ქვეყნებს ან კონტინენტებს

Question 3

ეპიდემიოლოგია დეფინიცია, რას შეისწავლის

Answer 3

მეცნიერება, რომელიც სწავლობს ეპიდემიათა წარმოშობას, განვითარებას და მათთან ბრძოლის საშუალებებს.

ფოკუსირდება როგორც მოსახლეობის ჯანმრთელობაზე, ისე ავადობაზე და სიკვდილიანობაზე.

ეპიდემიოლოგია ახდენს ჯანმრთელობაზე მომქმედი ფაქტორების და მათი ზემოქმედების შედეგების შეფასებას სტატისტიკური მეთოდების გამოყენებით.

ხდება ჰიპოთეზების ფორმულირება, რომლებიც ხსნიან მიზეზ-შედეგობრივ კავშირებს ფაქტებსა და გამოსავლებს შორის

Question 4

ეპიდემიოლოგიის მახასიათებლები:

Answer 4

მოსახლეობაზე ორიენტირება
გადანაწილება - დისტრიბუცია
დეტერმინანტები
გამოსავალი 
რაოდენობრიობა 
ჯანმრთელობის პრობლემების კონტროლი

Question 5

გადანწილება (დისტრიბუცია) განმარტება

Answer 5

როგორ ვარირებს დაავადების ან სხვა მდგომარეობების სიხშირე პოპულაციის შიგნით

Question 6

დეტერმინანტები განმარტება

Answer 6

ნებისმიერი ფაქტორი რომელიც იწვევს ჯანმრთელობის მდგომარეობის ცვლილებას

Question 7

გამოსავალი განმარტება

Answer 7

ყველა შესაძლო რეზულტატი, რომელიც შეიძლება განვითრდეს დამაზიანებელი ფაქტორების ზემოქმედებით; გამოსავალი გამოიხატება მაჩვენებლებით ავადობა (morbidity) და სიკვდილიანობა (mortality)

Question 8

პრეპათოგენეზი და პათოგენეზი განმარტება

Answer 8

პრეპათოგენეზი არის პერიოდი სანამ გაგმოწვევი აგენტი შეიჭრება მასპინძელ ორგანიზმში. გამომწვევის შეჭრის შემდგომ ვითარდება პათოგენეზის პერიოდი.

Question 9

პრევენციის სახეები:

Answer 9

პირველადი პრევენცია - გულისხმობს პრევენციული ღონისძიებების გატარებას დაავადების გამოვლინებამდე და მოიცავს პრეპათოგენეზის ეტაპს.

მეორეული პრევენცია - მოიცავს პათოგენეზის ადრეულ ეტაპს და მიმართულია დაავადების პროგრესირების შემცირებისაკენ.

მესამეული პრევენცია - მოიცავს პათოგენეზის გვიან ეტაპებს და მიმართულია პაციენტის ფუნქციური მდგომარეობის აღდგენისაკენ

Question 10

აღწერილობითი ეპიდემიოლოგიის მახასიათებლები

Answer 10

შეისწავლის დაავადების გავრცელების თავისებურებებს ამა თუ იმ პოპულაციაში,.

შედეგების კლასიფიცირება ხდება შემდეგი მახასიათებლების მიხედვით: პერსონალური, ადგილის, დროის.

იძლევა მნიშვნელოვან ინფორმაციას პრევენციული და ინტერვენციული ღონისძიებების დაგეგმისათვის.

ატარებს დამკვირვებლობით ხასიათს

აღწერს დაავადების განვითრების მოდელს სხვადასხვა მახასიათებლებთან მიმართებაში.

შეისწავლის ურთიერთკავშირს მახასიათებლებს, რისკ-ფაქტორებსა და გამოსავლებს შორის, მაგრამ არ შეუძლია მტკიცებულებების მოყვანა.

არ არის შესადარებელი ანუ საკონტროლო ჯგუფი, რაც არ გვაძლევს დასკვნების გაკეთების საშუალებას. მაგრამ აღწერილობით კვლევებზე დაყრდნობით ხდება ჰიპოთეზების ჩამოყალიბება რომლებიც შემდგომში უკვე ანალიზური კვლევებით მტკიცდება.

Question 11

აღწერილობითი ეპიდემილოგიის გამოყენება

Answer 11

ჯანმრთელობის და/ან დაავადების მიმდინარეობის შეფასება.

იძლევა ჯანდაცვის სერვისების დაგეგმვის, მიწოდების და შეფასების საფუძველს;

ახდენს იმ პრობლემების იდენტიფიკაციას, რომლებიც შემდგომში უფრო ღრმად ანალიზური მეთოდებით შეისწავლება

Question 12

ანალიზური ეპიდემიოლოგია დეფინიცია

Answer 12

• ხდება დაავადების ეტიოლოგისა და პათოგენეზის დადგენა, შეისწავლის მიზეზ-შედეგობრივ კავშირებსა და რისკ-ფაქტორებს, ანალიზური ეპიდემიოლოგიის გამოყენებით ხდება მაღალი რისკ ჯგუფების მქონე ქვეჯგუფების გამოვლენა და შესწავლა.

Question 13

ეპიდემიოლოგიის თანამედროვე გამოყენება:

Answer 13

თემის ჯანმრთელობის კვლევა - საზოგადოების ჯანმრთელობაზე მოქმედი ფაქტორების გავლენის აღწერა გამოსავალზე (ავადობა, სიკვდილიანობა, სიცოცხლის ხანგრძლივობა)

ჯანმრთელობის სერვისების გამოყენება - სამედიცინო სერვისების გადანაწილების და მათი ოპტიმალური უტილიზაციის შესწავლა. ეპიდემიოლოგიური კვლევები განსაზღვრავენ თუ რა სახის სერვისების მიწოდებაა საჭირო საზოგადოებისათვის მათ ღირებულებას და ხელმისაწვდომობას.

რისკების შეფასება - კვლევები იძლევა რისკების შეფასების საშუალებას, რაც თავის მხრივ მნიშვნელოვანია ჯანდაცვის პოლისების შექმნაში

დაავადების მიზეზების შესწავლა - დაავადების გამომწვევი მიზეზების აღმოჩნა, აღწერა და შესწავლა

Question 14

რისკ-ფაქტორი დეფინიცია

Answer 14

არასასურველი, საშიში გარემო ფაქტორები რომლებიც წარმოადგენენ ჯამრთელობის მდგომარეობის გაუარესების მიზეზს.

Question 15

მონაცემთა ბაზების მიღება ხდება შემდეგი წყაროებიდან:

Answer 15

აღწერა (Census) და გამოკითხვა ( Survey)

მოსახლეობის სარეგისტრაციო სტატისტიკა

საზოგადო ჯანდაცვის ზედამხედველობის ორგანიზაციებიდან აღებული მონაცემები

შემთხვევების რეგისტრაცია (Case registration)

ჯანდაცვის სტატისტიკის ნაციონალური ცენტრიდან მიღებული მონაცემები

საერთაშორისო ორგანიზაციებიდან მიღებული მონაცემები

Question 16

ამონარჩევი (Sample) დეფინიცია

Answer 16

პოპულაციის შერჩეული ნაწილი.

Question 17

რატომ ხდება კვლევების ჩატარება ამონარჩევზე და არა მთლიანად პოპულაციაზე

Answer 17

მონარჩევის შესწავლა შესაძლებელია დროის უფრო მცირე მონაკვეთში
ამონარჩევის კვლევა უფრო ეკონომიურია
ამონარჩევზე დაყრდნობით მიღებული შედეგები უფრო ზუსტია

Question 18

ამონარჩევის შექმნის მეთოდები

Answer 18

ტიპიური ამორჩევა
შემთხვევითი ამორჩევა 
სისტემური ამონარჩევი
შრეობრივი ამონარჩევი 
ბუდობრივი ამორჩევა
კომბინირებული ამორჩევა

Question 19

ტიპიური ამორჩევა

Answer 19

• გულისხმობს შესასწავლი ობიექტის ერთეულთა დაყოფას ტიპიურ და არტიპიურ ჯგუფებად

Question 20

შემთხვევითი ამორჩევა

Answer 20

• შეისწავლება დაკვირვების ერთეულთა გარკვეული ჯგუფი, რომელიც ნებისმიერი ნიშნის მიხედვით შეირჩევა.

Question 21

სისტემური ამონარჩევი

Answer 21

• განისაზღვრება გენერალურ ერთობლიობაში ობიექტთა რაოდენობის გაყოფით ამონარჩევის სასურველ ზომაზე. მაგ. 1000 /100 = 10 ამიტომ მოდელში აირჩევა ყოველი მეათე ობიექტი.

Question 22

შრეობრივი ამონარჩევი

Answer 22

• როდესაც საწყისი საკვლევი გენერაცია იყოფა შრეებად (ქვეჯგუფებად) , შემდეგ კი ყოველი შრიდან შემთხვევათა ნიმუში აირჩევა.

Question 23

ბუდობრივი ამორჩევა

Answer 23

• ეწოდება ისეთ შერჩევას, როდესაც მთლიანი ერთობლიობიდან გარკვეული ჯგუფი შეირჩევა , შემდგომში ეს ჯგუფი შეისწავლება როგორც ერთი მთლიანი, მიღებული შედეგები კი მთელ ერთობლიობაზე განზოგადდება.

Question 24

კომბინირებული ამორჩევა

Answer 24

• გულისხმობს ამორჩევის რამდენიმე ტიპის ერთდროულ გამოყენებას

Question 25

ეპიდემიოლოგიური საზომების გამოყენება:

Answer 25

დაავადებების და ჯანმრთელობის სხვა მდგომარეობების სიხშირე;

ურთიერთკავშირი მიზეზსა და გამოსავალს შორის;

მიზეზსა და გამოსავალს შორის არსებული ურთიერთკავშირის სიმძლავრე;

Question 26

ეპიდემიოლოგიური საზომები:

Answer 26

დათვლა (Counts) - ყველაზე ხშირად გამოყენებული და ყველაზე მარტივი რაოდენობრივი მეთოდია დათვლა, რაც გულისხმობს დაავადებებისა და ჯანმრთელობის სხვა მდგომარეობების რაოდენობრივ გამოხატულებას.

გავრცელება (Prevalence) დაავადებულ პირთა რაოდენობის შეფარდება, საკვლევ პაციენტებთან დროის გარკვეული მონაკვეთისათვის.

ახალი შემთხვევაბის სიხშირე (Incidence) გამოიხატება დროის გარკვეულ მონაკვეთში აღმოცენებული შემთხვევების შეფარდებით საკვლევ ჯგუფთან, სადაც საწყის ეტაპზე ეს დაავადება არც ერთ საკვლევ პირს არ ჰქონდა.