…. Flashcards
…..
Тізе рефлексі деген не және оның негізгі механизмдері қандай?
Тізе рефлексі – бұл созылу рефлекстерінің бірі, яғни, санның төртбасты бұлшықеті (m. quadriceps femoris) сіңіріне соққы жасағанда аяқтың жазылуымен көрінетін рефлекс. Бұл рефлекс моносинапстық доға арқылы жүзеге асады, яғни, афферентті (сезімтал) және эфферентті (қозғалтқыш) нейрондардың арасындағы байланысты тек бір синапс қамтамасыз етеді.
Тізе рефлексін іске қосатын негізгі жүйке жолдары мен бұлшықет топтары қандай?
Жүйке жолдары:
Афферентті жол: санның феморальды жүйкесі (n. femoralis).
Эфферентті жол: альфа-мотонейрондар арқылы жауап қайтаратын феморальды жүйке.
Бұлшықет топтары:
Санның төртбасты бұлшықеті (m. quadriceps femoris) – рефлекстің негізгі бұлшықеті.
Санның артқы бұлшықеттері (m. hamstrings) – қарама-қарсы әсерде болады (ингибицияланады).
Тізе рефлексін зертханалық экспериментте қалай тудыруға болады?
Зерттелуші ыңғайлы отырғызылып, аяқтарын еркін төмен салбырату керек.
Рефлекс балғашығымен (неврологиялық балғашық) тізе асты сіңіріне (ligamentum patellae) жеңіл соққы беріледі.
Жауап ретінде аяқтың тізеден жазылуын бақылаймыз.
Тізе рефлексінің жауап уақыты мен күші қалай өлшенеді?
Жауап уақыты: Электромиография (ЭМГ) арқылы өлшенеді. Ол афферентті импульстің таралу және жауап беру уақытының арасындағы айырмашылықты анықтайды.
Күші: Динамометр немесе арнайы құрылғылар арқылы бұлшықеттің жиырылу деңгейі өлшенеді.
Неліктен тізе рефлексі жүрекке немесе басқа жүйке элементтеріне әсер етпейді?
Тізе рефлексі жұлынның сегменттік деңгейінде жүзеге асатын қарапайым рефлекс. Ол тек белгілі бір жүйке доғасы (L2–L4) арқылы өтетіндіктен, жүрек немесе басқа вегетативті жүйке жүйесі мүшелеріне тікелей әсер етпейді.
Тізе рефлексін бағалаудың клиникалық маңызы қандай?
Неврологиялық бұзылыстарды анықтау:
Рефлекстің болмауы немесе әлсіреуі – жұлынның зақымдануын (мысалы, полинейропатия) көрсетуі мүмкін.
Тым күшеюі – орталық жүйке жүйесінің зақымдалуына (мысалы, инсульт, ми жарақаты) байланысты болуы мүмкін.
Қант диабеті, нейропатиялар немесе жұлынның зақымдалуын бағалау үшін қолданылады.
Қандай факторлар тізе рефлексінің нәтижелеріне әсер етуі мүмкін?
Физиологиялық факторлар: жастың ұлғаюы, шаршау, стресстік жағдайлар.
Патологиялық жағдайлар: жұлын жарақаты, диабеттік нейропатия, бұлшықет аурулары.
Дәрі-дәрмектер: седативті препараттар немесе жүйке-бұлшықет блокаторлары.
