تاریخ معماری و مبانی - معماری ایران در دوران اسلامی Flashcards
مهمترین آثار معماری شیوه خراسانی
مسجد شوش
مسجد جامع فهرج یزد
مسجد تاریخانه دامغان
اصل مسجد جامع اصفهان
مسجد جامع اردستان
مسجد جامع نائین
مسجد جامع نیریز
مسجد شیراز
مسجد شوش
اولین مسجد پس از حمله اعراب
به تقلید از مسجد کوفه
علت اهمیت مسجد: جزو مساجد ستون دار(شبستانی) اولیه
۵۵/۵ متر طول
۴۵ متر عرض
مصالح از خشت خام
تقویت دیوارهای مسجد با پشت بند
دارای انحراف رو به قبله
دارای شبستان با ۴ ردیف ستون ۹ تایی
فرم شبستانی مسجد شوش با کدام مساجد قابل قیاس می باشد
مسجد کوفه
سیراف
تاریخانه دامغان
مجموعه ستون های مسجد شوش چند ستون دارد
۷۲ ستون
از مساجد تک مناره ای
مسجد شوش
مسجد تاریخانه دامغان
مسجد جامع فهرج یزد
مربوط به سال ۵۰ تا ۶۰ ه.ق. قرن اول هجری
شیوه ی شبستانی
اصیل ترین مسجد به سبک خراسانی
طراحی بسیار ساده در تهرنگ و نما
چفدهای خاگی (بیضی گون)
طاق ها همگی آهنگ (ناوی یا کوره پوش)
طاق ها بسبک معماری ساسانی
در این مسجد ویژگی های نیارشی شیوه پارتی (ساسانی) دیده می شود
مسجد جامع فهرج یزد
در این مسجد نمایی از یک در ساسانی با گچ بری روی یکی از دیوارها نقش بسته است.
مسجد جامع فهرج یزد
هدف معمار از ساخت در به سبک ساسانی در مسجد جامع فهرج یزد
شاید یادآواری شکوه معماری ساسانی
سقف مسجد جامع فهرج یزد
رفیع بنا شده است - همچون معماری ساسانی
مناره ی مسجد جامع فهرج یزد
مناره خشتی
بعدها ساخته شده است (قرن پنجم ه.)
فاقد شباهت به مناره های دوره ی اسلامی
در بخش شمال غربی مسجد مناره ای است استوانه ای شکل
آرایه های گچ بری شکنجی و پیچک ها در کدام مسجد
مسجد جامع فهرج یزد
همچون آرایه های کاخ کسری - در تیسفون
در کدام مسجد تلاش در مردم وار کردن بنا و کوتاه کردن آن دیده نمی شود
مسجد جامع فهرج یزد
شکوه ساختمان های قبل از اسلام دیده می شود
نقشه ی مسجد جامع فهرج یزد
نقشه ی بسیار ساده
شبستانی به ۳ دهانه
دهانه ی میانی (وسطی) بزرگتر
چفدهای دارای هویه در درگاه های کدام مسجد دیده می شود
مسجد جامع فهرج یزد
هویه به چه معناست
به معنی شانه در قوس ها که به عقب نشینی پاکار آن از دیوار می انجامد.
در معماری مسجد جامع فهرج
تهرنگ چیست
تهرنگ یا پلان به معنی طرحی اولیه از گنبد است
خواستگاه چفد سکنجی از کدام مسجد بوده است
مسجد جامع فهرج یزد
بعدها در مغرب و معماری اندلس اسپانیا رواج پیدا کرد
چفد سکنجی در کدام مساجد بکار برده شده است
جامع فهرج یزد
-مسجد علاقوندی یا علاقبندی
مسجد کهن مهرآباد ابرقو
مساجد مغرب و اندلس
معماری این مسجد مانند معماری ساسانی می باشد
مسجد فهرج یزد
تفاوت معماری ساسانی با مسجد جامع فهرج یزد
پلان
شباهت های معماری مسجد فهرج یزد با معماری ساسانی
سقف رفیع
زغره ها
ستونک های در چهارگوشه ستون های شبستان
سرستون ها
درگاه ها
پیلک در معماری
پیلک به ستونک باریک و کوچک و گرد گفته میشود که سر سوک دو دیوار قرار میگیرد و به دیوار چسبیده است. نمونه پیلک در مقبره امیر اسماعیل سامانی در بخارا به شیوه خراسانی ساخته شده است
در نمای مسجد …. نقش کنگره های تخت جمشید دیده می شود
مسجد جامع فهرج یزد
نمای مسجد جامع فهرج یزد
از ملات سیم گل و گل ریگ
ساخت منازه در مساجد
تا عصر سلجوقیان هرگز مساجد با مناره همزمان ساخته نمی شدند
مناره تعلق به شهر داشت و نه مسجد
تبدیل مناره از یک نشانه ی شهری به جز معماری مساجد از چه زمانی آغاز شد
سلجوقیان
قرن پنجم هجری قمری
مسجد تاریخانه دامغان
قدیمیترین مسجد ایران و مربوط به دوره ساسانیان
قدیمیترین مسجد ایران و مربوط به دوره ساسانیان
مسجد تاریخانه دامغان
شیوه ی خراسانی
مسجد تاریخانه در چه زمانی ساخته شد
ساسانیان
پیش از تسلط اعراب بر ایران، آتشکده بوده و بعداً به مسجد تبدیل شدهاست
معنای تاریخانه
تاریخانه در ترکی به معنای خانهٔ خداست
رایطه بین معماری قبل و بعد از اسلام
تدام و پیوستگی
مثلا در تاریخانه دامغان قطر ستون با ستون های ساسانی یکسان میباشد
ستون های مسجد تاریخانه دامغان
مسجد تاریخانه دامغان- ستونهایی مدور قرار دارد که با آجرهایی به طول ۳۵ و به عرض ۳۴ و ۷ سانتیمتر ساخته شده و به نام «چهل ستون» معروف است.
تعداد ستونها ۲۶ عدد میباشد
چهل ستون در معماری ایرانی
این رقم اغلب در ایران نماینده آن نیست که حتماً چهل ستون داشته باشد بلکه به معنی ستون های متعدد است
مناره های مسجد تاریخانه دامغان
منارههای آجری در دوره سلجوقیان به این مجموعه افزوده شدهاست که اکنون ۲۵ متر ارتفاع دارد و بدنهٔ آن با آجرکاری تزیین شدهاست.
(قرن چهارم و پنجم)
این مناره در کنار مناره ی قدیمی ساخته شده است
مناره اولیه مسجد تاریخانه در داخل مسجد بوده که تخریب گردیده و در ساخت آن از خشت استفاده شده بود و پلان آن با توجه به نقشه آندره گدار، مربع شکل بوده است. مناره کنونی مسجد تاریخانه در جنب مسجد بنا شده و مانند برخی دیگر از ابنیه استان سمنان به دستور ابو حرب بختیاربن محمد حاکم ایالت قومس در دوران غزنویان ساخته شده است.
در کدام مساجد چفدها از مازه دار به تیزه دار «جناغی» تبدیل شدند
در مسجد تاریخانه ی دامغان
در مسجد جامع سمنان
البته این تبدیل در دوره های بعد اتفاق افتاد
مناره کمی کج به نظر میرسد . درکدام مسجد و به چه علت
به دلیل ساختوساز در کنار مسجد تاریخانه دامغان
از ویژگی های مهم سبک خراسانی
ساده گرایی تا حد امکام
اصل مسجد جامع اصفهان - سبک خراسانی
کدام قرن
در چه دوره ای ساخته شده است؟
مربوط به قرن دوم هجری
دوره خلافت منصور عباسی
شبستان های اصلی مربوط به سال ۴۵۴ هجری = دوره آل بویه
این مسجد شامل ۱۳ قرن تغییرات هنر و معماری ایران است
مسجد جامع اصفهان
سبک های معماری بکار رفته در مسجد جامع اصفهان
از چهار شیوه ی معماری
بخصوص رازی-آذری-اصفهانی
بیشترین آثاری که هم اکنون در این بنا دیده میشود مربوط به این سه شیوه می باشد
موزه ی معماری ایران» به کدام ینا اطلاق شده است؟»
مسجد جامع اصفهان
اصل مسجد جامع اصفهان کدام شیوه بوده است
خراسانی = شبستانی
مسجد جامع اصفهان در تقسیم بندی کلی جز بناهای کدام شیوه محسوب می شود؟
شیوه ی رازی و سبک چهارایوانی
نام های دیگر مسجد جامع اصفهان
مسجد جمعه
مسجد عتیق
کهن ترین قسمت بنای مسجد جامع اصفهان مربوط به کدام دوره می باشد
عصر ساسانی
علت آن کشف پایه ستون هایی است که مشابه آن را در کاخ مدائن و قلعه یزدگرد می توان دید
دایرة المعارف معماری» به کدام بنا تعلق گرفته است؟»
مسجد جامع اصفهان
مسجد بومسلمی به چه مساجدی گفته می شود؟
شبستان ستوندار
انواع شبستان بر اساس شکل
شبستانهای طنبی
شبستانهای گنبدخانهای
شبستان ستوندار
شبستانهای مرکب
شبستانهای طنبی
معمولاً متشکل از اتاقی مستطیلی و کموبیش در مواردی با شکلی متفاوت است و جزء کممساحتترین شبستانها بهشمار میروند. پوشش سقف این مسجدها، گاه با طاق است و گاه تخت است.
شبستانهای گنبدخانهای
فضاهایی معمولاً چهارگوش دارند که سقف آنها گنبدی است
شبستان ستوندار
که محصول قرارگیری سقف بر مجموعهای از ستونها است که گاه این سقف طاقی و گاه نیز تخت است.
شبستانهای مرکب
محصول ترکیب لااقل دو نوع از سه نوع شبستان، طنبی، گنبدخانه ای و یا ستون دار گفته شدهاست
نخستین مسجد شبستانی ستوندار
مسجد جامع اصفهان بزرگترین مسجد جهان که برای اولین بار با طرح شبستانی ستوندار ساخته شد.
انواع مسجد
به طور کلی مساجد را به سه گروه تقسیم می کنند
شبستانی
چهارطاقی
ایوانی
مساجد شبستانی
از بخش سرپوشیده در جانب قبله و حیاط مرکزی و ایوان جلوی آن و صفه هایی در اطراف تشکیل یافته است.
علت نام گذاری چهارطاقی
چون از چهار طرف باز بوده به چهار طاقی شهرت یافته است.
مساجد چهار طاقی
شامل چهار ستون در چهار گوشه مربع شکل
که به وسیله چهار قوس در چهار جهت اصلی نمایان شده است و چون از چهار طرف باز بوده به چهار طاقی شهرت یافته است. این طرح ساده دارای چهار گوشواره، به منظور ایجاد زمینه ای دایره ای شکل برای گنبد است. این فضا که بر روی آن گنبد مدوّری با خیز کم و بدون ساقه قرار دارد، به وسیله چهار درگاه به فضای خارج ارتباط مییابد. بناهای چهار طاقی عمدتاً به عنوان آتشکده و آتشگاه مورد استفاده قرار میگرفتهاند مانند؛ چهار طاقی نیاسر و خرم دشت در کاشان و چهار طاقی برزو در اراک.
اجزای معماری چهارطاقی
چهارطاق یک نقشه مربع دارد و عناصر اصلی تشکیلدهنده آن عبارتاند از چَفْد، گنبد و جِرز. این اجزا به صورت یک جرز است
چَفد چیست؟
چفد خطی است که از تکرار آن تاق و از دَوَران آن گنبدها بهوجود میآیند
شرق ایران به ویژه خراسان جایگاه ایوان هاست
مساجد ایوانی
ایوان های بزرگ را از دوره ….. که قلمرو آنها در شرق ایران بوده، در اختیار داریم.
اشکانی
اولین نمونه ی ایوان ها بعد از اسلام را تشریح کنید
اولین ایوان های اسلامی در جنوب و مقابل گنبدخانه شکل گرفتند و سپس ایوان شمالی در جهت قرینه سازی با ایوان جنوبی و بعضاً برای استفاده از آفتاب زمستان ساخته شد
از کاربردهای ایوان جنوبی
دوری از گرمای تابستان است چون ایوان جنوبی پشت به آفتاب و در سایه قرار گرفته است. نمازگزاران به مقتضای فصل از دو ایوان شمالی و جنوبی استفاده می کنند.
مساجد تک ایوانی
مسجد نیریز که بنایی ساده با یک ایوان دارد
مسجد جامع سمنان و یزد
کاشی کاری در سبک خراسانی
اصلا وجود نداشته است
مسجد جامع اصفهان در قرن ….. از شبستانی به چهارایوانی تبدیل شد
قرن پنجم و ششم هجری
از چه زمانی چهارایوانی بودن از ویژگی های مسجد سازی در ایران شد؟
در سده های پنجم و ششم هجری
با تبدیل مسجد جامع اصفهان از شبستانی به چهارایوانی
الگوی»چهار ایوانی« از ……. الگوی غالب در طراحی مســاجد ایران بودهاســت.
اوایل ســده پنجم
ایوان در معماری سنتی ایران
ايوان عنصري بلند قامت اســت كه معمولا از يك تاق آهنگ ساده
تشــكيل شده كه از سه طرف بســته و از يك طرف باز است
ایوان به بخشی بیرونی ولی متصل به بنا گفته می شود که ورود و خروج به بنا از
طریق آن انجام می شود
به عنوان یک عنصر مهم در بناها و بخصوص خانه های سنتی
به لحاظ اقلیمی یکی از تمهیدات ارزشمند معماری است
به لحاظ مفهومی و معنایی در معماری اسلامی به عنوان فضای گذار
مکان انجام فعالیت های روزمره
معمولا از یک یا چند طرف باز است
عموما این فضاها دارای سقف می باشند
رو به سمت حیاط هستند
. معمولا بدون ستون می باشند
ایوان در معماری مساجد
ایــوان به وســيله نيم گنبد و يا تاق گهوارهاي بار ســقف
را منتقل نموده و دسترســی به گنبدخانه و يا شبســتانهاي اطراف
را برقــرار مينمايد
اين عنصر به عنوان واســط بين حياط به عنوان
فضاي باز و شبســتان به عنوان فضاي بسته عمل مينمايد
آغاز معماری چهار ایوانی در مساجد ایرانی
از دوران ســلجوقيان و از اوائل قرن پنجم هجري نقشــه مساجد
بخش مركزي ايران در شــهرهاي زواره، اردستان، اصفهان الگویی
پديدار ميشــود كه تــا كنون به عنوان نمونه و مظهر مســاجد اين
خطه پايدار ماندهاست. مشخصة بارز اين مساجد، چهار ايوان احاطه
كنندة صحن مســجد اســت
از جهت تاريخي اولين مســجدی كه به طوركامل بر اســاس نقشه ی چهار ایوانی بنا شــده
مسجد جامع زواره
تاريخ اتمام آن بر اساس كتيبه هاي نقش بسته در مســجد سال 530 هجري قمری را نشــان مي دهد.
مهمترین نوع نقشه چهار ایوانی در کدام مسجد مشاهده می شود؟
مهمترين اين نوع نقشــه در مســجد جامع
اصفهان قابل مشــاهده است كه به صورت مرحلهاي به سبک چهار
ايواني تغيير شكل دادهاست
کاشی کاری در مسجد جامع اصفهان
در قرن نهم هجری نمای داخلی صحن مسجد و کاشیکاریهای آن ساخته شده است که به گفته برخی از کارشناسان منارههای این مسجد نیز به همان قرن نهم هجری باز میگردند.
ستون های مسجد جامع اصفهان
ستونهای مدور استوار است و با گچبریهای چشمگیری تزئین شده و مربوط به دوره دیلمیان است.
تزیینات ایوان مساجد نشانگر چیست
تزئینات فراوان، نشان از اهمیت بسزای ایوان در کلیت طرح
دارد.
پیکر بندی فضا
. فضاهايي كه در نهايت آرايش فضايي يك ساختمان يا يك شهر را ميسازند. و اين
همان چيزي اســت كه آن را پيكر بندي فضا مي خوانند، به معناي
رابطة موجود بين قســمتهاي مختلف كه يك كل را ميســازند
مهمترین گنبدهای مسجد جامع اصفهان (عتیق)
گنبد نظام الملک
گنبد تاج الملک
مسجد جامع اردستان مربوط به چه قرنی می باشد
مربوط به قرن دوم و سوم هجری
مساجدی که در ابتدا شبستانی و سپس به چهار ایوانی تبدیل شدند
مسجد شوش
مسجد حامع اصفهان
مسجد جامع اردستان
//////
اصل مسجد جامع اردستان
شیوه ی خراسانی
شبستان ستون دار
مسجد جامع اردستان در چه شیوه ای به چهارایوانی تبدیل شد
در شیوه ی رازی (قرن ششم) و اصفهانی
ارسن چیست
ارسن شهری الگویی کارآمد برای مرکز شهری ایرانی_اسلامی و قابل استفاده در برنامه ریزی و طراحی مجدد شهرهای ایرانی-اسلامی است
ارسن شهری, مجموعه ای از ساختمان ها در کنار هم است که مربوط به یک واحد می باشد و که نیاز های شهری را برآورده می کند.
مسجد جامع اردستان در مجموع بصورت … ایت که شامل فضاهای گوناگون می باشد
ارسن
ارسن گنجعلی خان کرمان شامل
مسجد
مدرسه
خانقاه
میدان و ..
ارسن شامل چه فضاهایی می شود
مسجد
مدرسه علمیه
کاروانسرا
حسینیه
آب انبار
حمام
قدیمی ترین هسته های تاریخی ارسن در …. پابرجاست
مسجد جامع
وسعت حیاط مسجد اولیه مسجد جامع اردستان
کم و بیش برابر با حیاط کنونی
ستون های مسجد جامع اردستان
دومین مسجد چهار ایوانی جهان اسلام
مسجد جامع اردستان
نخستین مسجد دوطبقه تاریخ اسلام
مسجد جامع اردستان
تنها قنات دو طبقهٔ جهان است
فنات مون - در اردستان
مربوط به ۸۰۰ سال پیش
تفاوت ستون های مسجد اردستان
ستون های جنوبی متفاوت هستند در
قطر (بزرگتر)
آجرهای متفاوت
طرز ساخت ستون ها - مشبابه ستون های ساسانی بصورت لایه های افقی و عمودی کار شده اند
(با ستون ها شبستان (غربی و شمالی) و (همچنین شرقی
مشابه ستون های ساسانی در کدام مساجد دیده می شوند
مسجد تاریخانه دامغان
مسجد اردستان (شبستان جنوبی)
در تپه میل نیز وجود دارند.
ارسن مسجد جامع اردستان شامل کدام فضاها می باشد
مسجد جامع
مدرسه علمیه
بقایای کاروانسرا
بقایای حسینیه
آب انبار
حمام
کدامیک از مساجد در حال حاضر از نوع شبستانی هستند؟
مسجد جامع فهرج
مسجد جامع نائین
مسجد تاریخانه دامغان
مسجد جامع نائین متعلق به کدام سبک و کدام قرن است
متعلق به قرن چهارم هجرید-۳۹۴ ه.ق - سبک خراسانی
با الهام از مسجد پیامبر مدینه به سبک خراسانی بنا شده است. این مسجد از معدود مساجد اولیه شبستانی است که کمتر دستخوش تغییر و تحول شده و صورت اولیه خود را تا امروز حفظ کرده است
از معدود مساجد اولیه شبستانی که کمتر دستخوش تغییر و تحول شده
مسجد جامع نایین
اولین مسجدی است که در آن طاق مازه داز به تیزه دار تبدیل شد
مسجد جامع نایین
نیم طاقها و و ستونهای شبستان در مسجد جامع نایین از کدام شیوه هستند
نیم طاقها و و ستونهای شبستان از شیوه رازی هستند
در …….. دو نوع کتیبه وجود دارد که یکی از آنه گچبری است و دومی با رنگ روی گچ (به خط کوفی) ترسیم شدهاست.
مسجد جامع نائین
گچبری ها در معماری مسجد جامع نائین
گچبریهای موجود مسجدمتعلق به دوران آل بویه بوده و حدوداً هزار سال بدون هیچ دخل و تصرفی هنوز هر بازدیدکننده را به خود جذب می نماید
ر قسمت بالای محراب و در گچبریهای آن دوکتیبه را به خط کوفی مشجری می توان ملاحظه نمودکه آن شامل آیات قرآنی سوره نمل و توبه می باشد
معماری مسجد جامع نائین
سبک ساخت مسجد جامع نائین معروف به سبک شبستانی و ستونه ای بوده و فاقد ایوان و گنبد و به صورت تک مناره می باشد.
مسجد فاقد ایوان، گنبد و بصورت تک مناره کدامست
مسجد جامع نائیم
مناره ی مسجد جامع نائین
به صورت تک مناره
بیش از ۲۸ متر ارتفاع
به صورت هشت ضلعی
از دورترین نقاط اطراف شهر قابل مشاهده
ستون های مسجد جامع نایین
ستونهای متنوع با اشکال مختلف استوانه، مربع، چند ضلعی و … در
سراسر مسجد قابل ملاحظه می باشد
دیواره های اصلی مسجد جامع نائین از چه بوده است
خشت خام
در دوره های مختلف با کاهگل ، گچ و گل سفید در چند نوبت نمای آن را شکل داده است
کمرپوش
پوششی است که در کمر فضایی زده می شود و آن را به دو طبقه تبدیل می کند.
کمرپوش در محراب مسجد
اشکوب دوم در یک شبستان بلند
پوششی است که در کمر فضایی زده می شود و آن را به دو طبقه تبدیل می کند
اصیل ترین نمونه هنر محراب سازی در دوره عباسیان
محراب مسجد جامع نایین
مساجد بومسلمی دارای چه ویژگی هستند
شبستان با طاق ۴ بخش
کهن ترین بخش مسجد نایین
شبستان جنوبی
نخستین بار در کدام مسجد چفدهای مازه دار به تیزه دار تبدیل شده اند
مسجد جامع نائین
پتکانه چیست
نوعی طاق بندی است که طاق های کوچک بر روی هم سوار می شوند.
در گچکاری های کدام مسجد آمیزه ای از چهره یافت می شود؟
مسجد جامع نائین
تزیینات، مصالح و ارتفاع در مسجد جامع نایین به کدام شیوه مربوط میشود؟
شیوه ی رازی
یادآور معماری ایران قبل از اسلام-ساسانی
پایاب چیست
در کدام مسجد وجود داشته است
راهروی رسیدن به قنات ها
مسجد جامع نائین
در دوره ی ….. شبستان جنوب شرقی مسجد جامع نائین گسترش یافت و مناره ی ان در داخل واقع شد
دوره ی تیموریان
تبدیل ستون های هشت ضلعی به مربع و مستطیل در مسجد…. .
مسجد جامع نایین
اهمیت مسجد جامع نائین در چیست
اهمیت این مسجد بیشتر به خاطر وجود منبر و درب زیبای منبت کاری شده
مسجد جامع نیریز به چه قرنی تعلق دارد
قرن چهارم
در ابتدا آتشکده ی زرتشتیان بوده است
این مسجد در دوران قاجار به طرحی با میانسرا (حیاط دار) و به شکل دو ایوانی تغییر یافت.
مسجد جامع نیریز
اصل مسجد جامع نیریز دارای … ایوان است
یک ایوان
گیری» در معماری به چه معناست»
به تالار ستوندار با یک ایوان گفته می شود
مناره ی مسجد جامع نیریز
احتمالا مربوط به ساختمان اولیه بوده است
مسجد شیراز مربوط به چه دوره ای می باشد
این مسجد در زمره آثار برگزیده از سیر تکامل هنر و تزئینات معماری ایران قرار گرفته است.
مسجد جامع نیریز
(در طول دورههای مختلف، بخشهایی به آن افزوده و تعمیراتی در آن صورت گرفته )
کتیبه های مسجد جامع نیریز حاوی چه مضامینی است
کتیبههای گچبری این بنا علاوه بر مدارک تاریخی، حاوی مضامینی مذهبی در مدح و ستایش پیامبر و امامان شیعه بوده و به خوبی انعکاسدهنده اندیشهها و اعتقادات پیدا و پنهان بانیان آن است.
کدام محراب به سبک الجاتیو ساخته شده است
محراب مسجد نیریز
محراب الجاتیو مربوط به کدام بنای تاریخی می باشد
مسجد جامع اصفهان
قرن چهارم مصادف با چه دوره ای است
سامانیان
شیوه رازی چندمین شیوه معماری ایران است
چهارمین شیوه ی معماری ایرانی
دومین شیوه ی معماری بعد از اسلام
سبک رازی با کدام شیوه های معماری درآمیخته شده است
شیوه ی رازی سبکی در معماری سنتی ایران است که نغزکاری شیوه پارسی، شکوه شیوه پارتی و ریزه کاری شیوه خراسانی باهم در این شیوه پدیدار می شوند
نغزکاری به چه معناست
جالب بودن طرح
رواج سبک رازی از کجا آغاز شد
آغاز سبک رازی معماری ایرانی مربوط به شمال ایران است ، اما در ری رواج می یابد و بهترین آثار در آنجا ساخته میشود
بهترین آثار سبک رازی در کدام شهر ایران است
شهر ری
اوج شکوفائی و ترقی سبک رازی در کدام دوره بوده است
در عهد سلجوقیان است
تجلی یک تحول شگرف در معماری ایران از چه زمانی آغاز شد
در اواخر قرن چهارم با سامانیان آغاز شد
ویژگی های سبک رازی در معماری
طرح های دایره، هشت گوش، شش گوش ، چهار گوش … و مربع و مربع مستطیل در بناها
میلهای راهنما که بعضی از آنها محل دفن بانی آن نیز بوده
تبدیل بناهای مساجد شبستانی به بناهای چهار ایوانی
تاق و گنبد بسیار پیشرفت کرد
گونه های چفد تیزدار برای تاق و گنبد بکار رفت بجای تاق ساده آهنگ
استفاده از تاق های چهار بخشش ، کاربندی ، تاق كلنبو و تاق چهار ترک
انواع گنبدهای دو پوسته پیوسته
انواع نقش های شکسته ایجاد شدند
طاق کُلَنبو
طاق کُلَنبو یا کُلَمبو از ساختارهای بسیار پرکاربرد طاق در ایران
توانایی و تاوش فراوان در برابر انواع تنشها و فشارهای باربری
به دلیل تاوش خوب در برابر زمینلرزه شناخته شدهاست.
این طاق در یک نگاه کلی هندسی همواره «گنبدسان» است، اینگونه که نیم کرهای است که به گنبدی کوچک و کمخیز میماند و روی یک زمینه «چارگوش» مینشیند.
مسجد جامع اصفهان طاق کلنبو
طاق کُلَنبو بر چهارستون و چهار تویزه و به روش گوشهسازی دُمغازهای و اجرای «هورنو» در کُلاله آن،
اولین نمونه های گنبدهای گسسته تار
در برجهای خرقان در نزدیکی قزوین مشاهده می شود
نوع کاملتر گنبد های گسسته تار به چه صورت است
به صورت ترک دار
گنبد گسسته رک
از ویژگی های معماری شمال ایران بود، به ری و سپس به مرکز ایران انتقال می یابد .
بهترین نمونه آن، گنبد رک به شیوه رازی میل قابوس یا همان گنبد قابوس است .
اجزای تاق کلنبو
تویزهها
عرقچین
گوشه سازی
انواع نقش های شکسته ( نقشهایی که خطوط مستقیم دارند )، به روشهای مختلف در شیوه …… ایجاد شده است.
رازی
گره سازی با آجر و کاشی یا گره سازی در هم از دوره …… آغاز می شود
رازی
قدیمی ترین نمونه گره سازی (با کاشی و آجر) به شیوه رازی در ……. است که قطعات کاشی به وسیله گچ دورسازی شده و سپس با گره سازی آجر ، آن را تکمیل کرده اند.
در برج اتابک کرمان
شروع استفاده از کاشی در بناها از چه دوره ای آغاز شد
سبک رازی
دوره سلجوقیان را می توان سر آغاز استفاده از کاشی سنتی رنگارنگ در معماری و زمینه ای برای رونق و پیشرفت تزیینات در دوره های بعدی خواند.
مهمترین بناهای ساخته شده به سبک رازی
گنبد قابوس
برج لاجیم رسگت
برج رادکان
مسجد جامع اردستان
رباط شرف
مسجد جامع کبیر قزوین
مسجد جامع اصفهان
گنبد علویان
زمان بالندگي سبک رازی معماری ایرانی
از قرن چهارم تا قرن هشتم هجري قمري
مصالح در سبک رازی
در سبک رازي معماری، مصالح از همان ابتدا از بهترين و مرغوبترين نوع خودانتخاب ميشد
بازشناخت معماري ايراني اسلامي از معماري كشورهای ديگر اسلامي
مساجد چهار ایوانی
ارتفاع بناها در سبک معماری رازی
اغراق در ارتفاع بناها و سودبردن از طاقها و گنبدهاي زيبا از ويژگيهاي سبک رازی در معماری است.
قدیمی ترین مسجد چهار ایوانی ایران
مسجد جامع زواره
نخستین و قدیمی ترین مسجد چهار ایوانی ایران مسجد جامع زواره است که قدمت آن، به دوره سلجوقی، حدود 900 سال پیش، باز میگردد
قرارگیری ایوان در جوانب مختلف حیاط! علت چه بوده است
کاربرد آن را برای اوقات مختلف روز و سال مناسب
می کند
علت بدور ماندن از گزند بناهای عهد سلجوقی
این سازه ها بیشتر جنبه مذهبی داشته اند. شامل مساجد، مقبره ها، مناره ها و کاروانسراها
ًجنبه عام المنفعه داشته و یا معمولا به صورت وقف در می آمدند
روند پیشرفت معماری ایرانی
معماری ایرانی قبل از اسلام با دوره
اسلامی تمام مدت، درگیر تجربه آموزی با فرمهای جدید نبود،
بلکه به بهسازی فرمهای موجود و تکمیل آرایه های بیشتر همت می گماشت.
تجلی رستاخیز هنر ایرانی قبل از اسلام و دوره اسلامی در زمان ….. به
اوج رسید.
و در قرن …… با ……. دچار انحطاطی
زودرس شد و از خلاقیت بازماند.
سلجوقیان
دوازدهم میلادی = ششم ه.ق
با آمدن مغول ها
لقب عروس شهرهای دنیا در دوران شیوه ی رازی
شهر ری
آرامگاه های برجی و میل های راهنما در کدام شیوه پدید آمدند
شیوه ی رازی
ساخت مناره در کنار ایوان ها از این شیوه ی معماری آغاز گردید
شیوه ی رازی
گنبد نار
ویژگی استفاده از گنبد در بنا چیست؟
از ویژگیهای بارز این سازهی کروی شکل، انتقال نیرو به طور متناسب در تمام زوایا و تاقها و همچنین، پوشش دهانههای وسیعِ بدون ستون است.
از دلایل بکارگیری عنصر گنبد به عنوان یکی از عناصر مهم معماری ایرانی
با عدم تمایل معماران به ساخت شبستان (ساختمانهایی با ستونهای متعدد)، بکارگیری عنصر گنبد در بناها متداول شد
رایج ترین نوع گنبد در ایران کدامست؟
ویژگی های آن چیست؟
گنبد نار
گنبد این مساجد به صورت دو پوسته است، یعنی در واقع دو گنبد بر روی هم اجرا شده است
در گنبد های دوپوسته، پوسته زیرین معمولاً …… و پوسته رویین …….. و ……… است.
باربر (زیرین)
جهت نماسازی و همچنین مقابله با عوامل جوی (رویین)
هوای بین دو پوسته همیشه باید تهویه شود.
از دلایل دو پوسته زدن گنبد
برای پوشاندن ناهمواری.
توجه به مقیاس ساختمان و مقیاس شهر
گنبد فوقانی را بلند پوسته زیرین در ارتفاع کمتری اجرا می شود تا مانند تونل عمودی دیده نشود..
کاهش تبادل حرارتی بین داخل و خارج بنا
گنبد های بزرگ و بلند، نشانه چیست
اهمیت ساختمان
این گنبد ها باید با مقیاس شهر تطبیق کنند و ترجیحاً از قسمت های مختلف شهر دیده شوند
تفاوت گنبد ایرانی و رومی
تفاوت گنبد ایرانی و رومی در روش گوشهسازی است که بعدها به صورت یک عنصر منسجم ساختمانی و تزیینی مورد توجه قرار گرفت
قسمت بیرونی گنبد حافظیه نماد چیست
نمادی از آسمان
کلاه ترکی درویش
سبک گنبد حافظیه (شیراز)
ترک دار
نوع پیشرفته ی گنبد سازی کدام گنبد می باشد
گنبد ترک دار - همچون حافظیه
گنبد خاگی (خاکی) قبل و بعد از اسلام
در معماری ایران، گنبد خاگی قبل از اسلام بسیار رایج بود و پس از اسلام نیز کمابیش در بناهای گوناگون به کار گرفته شد
گنید خاگی به چه معناست
چگونه شکل میگیرد
خاگ بمعنی تخممرغ است
از چرخش چفد هَلوچین کُند (تاق یا قوس بیضی شکل) حول محور قائمی
از نمونههای گنبد خاگی، گنبد …………… است.
تاجالملک در مسجد جامع اصفهان
بزرگترین گنبد ایران است و نخستین نمونه گنبد دو پوسته در جهان به حساب میآید
گنبد سلطانیه
گنبد اورچین چیست
کدام گنبد به این سبک است
شبيه گنبد رك، مخروطي است ولي روي آن پلكاني مي باشد.
معروفترين اين نوع گنبدمقبره دانيال نبي در شوش
آهیانه چیست
آهیانه در لغت به معنی جمجمه است و در معماری به پوسته داخلی گنبد اطلاق می شود.
گنبد دو پوسته پیوسته
اولین بار در سبک رازی
دنده های قوسی شکلی که درون طاق وجود دارد ……. نامیده می شود
تویزه
کاربرد تویزه ها در گنبد چیست
بار سقف را به دیوار زیرین انتقال میدهند
از نظر باربری گنبد و کمبیزه چه عملکردی دارند
باربر هستند
از نظر کاربری کلنبو و کجاوه چه عملکردی دارند
غیر باربر هستند
نمونه گنبد دو پوسته کاملا پیوسته
گنبد مسجد شیخ لطف الله
مسجد جامع قزوین
مسجد برسیان
جامع زواره
اردستان
نمونه گنبدهای دو پوسته میان تهی
گنبد مسجد جامع اردستان
گنبد سيدرکن الدين يزد
بسياری از گنبدهای قرن هشتم هجری را نيز به اين صورت ساخته اند
همه تویزه های تَرکی را روی زمین می ساختند سپس آنرا تکه تکه در مراحل مختلف بالا آمدن گنبد کار می گذاشتند .
درگنبدهای ترکین
گنبدهای ……. را بدون استفاده از شاهنگ و هنجار ساخته اند زیرا گاهی این گنبدها خیزشان به 16 الی 18 متر می رسد
ترکین
گنبدهاي دوپوسته كاملا از هم گسسته يا گسيخت
در چنين ترکيبی خود و آهيانه کاملاً از هم جدا هستند . از نمونه های اجرای خوب ، گنبد حضرت رضا ( ع ) و گنبد مسجد امام اصفهان است . در هر يک از اين بناها خود و آهيانه فاصله نسبتاً زيادی از همديگر دارند در اين گنبدها برای نگه داشتن خود روی آن سوار شود اين ديوارکها به نام خشخاشی معروف است