Оттек Flashcards
Орман ауасы
көмірқышқыл газы
жанғыш ауа
сутек
ауа құрамын алғаш зерттеген ғалым
А.Лавузье(1774)
атмосфераның негізін құрайтын газдар қоспасы
ауа
көлемі бойынша ауанаың 1/5 бөлігін құрайтын газ
оттек
Тіршілікті қолдамайды-деп
азотты айтады
ауаның қүрамында болатын инертті газдар
аргон,ксенон,криптон
молекулалары бір атомнан тұратын,газ тектес элементтер
инертті элементтер
инертті элементтердің басқа бейметал элементтерге қарағанда айырмашылығы
бір-бірімен әрекеттеспейді,сутекпен және металдармен әрекеттеспейді
Бекзат газдар химиялық қосылысқа мүлде түспейді деп есептелгендіктен
оларды енжар деп атайды
ауаның тұрақты құрам бөлігі
азот-78%;оттек-21%;басқа газдар-1%
ауа құрамында мөлшері өзгеріп тұратын заттар
көмірқышқыл газы дәне су буы
ауа құрамындағы көмірқышқыл шазының мөлшері
0,03%
көмір,автокөліктегі бензин толық жанбаса,атмосфераға таралатын ластаушылар
күйе,иіс газы СО
фотосинтез процесінің химиялық реакция теңдеуі
6CO2+6H2O=C6H12O6+6O2
металлургияда оттекпен байытылған ауаны үрлеу арқылы алынады
жоғары сапалы шойын
Оттектің аллотропиялық түр өзгерісі
озон
Иісті деген мағынаны білдіреді
озо
озонға тән физикалық қасиеттер
көкшілдеу түсті,өзіне тән иісі бар,сдуа аз ериді,оттек газынан 1,5 есе ауыр, t қайнау-112С;t балқу-193С
бояғыш заттарды түссіздендіретін қасиеті бар,күшті тотықтырғыш
озон
озонды қолдану арқылы жоюға болады
ауыз су мен ағын судағы,бөлме ауасындағы бактерияларды
электр зарядының әсерінен озон пайда болады
найзағай ойнағанда,қылқанды ағаштардың шайыры тотыққанда
озонға тән “электр иісі” сезіледі
электр машиналары,кварц лампалары жұмыс істегенде,суды электр тоғымен айырғанада
найзағайлы жаңбырдан соң ерекше иіс беруге әсер ететін
озон
зертханада озонды алуға болатын құрал
озонатор
оттектің озонға айналу реакциясы
3О2=2О3
озонның оңай айырылатын қосылыс екендігін сипаттайтын реакция
О3=О2+О
бір химиялық элементтің бірнеше жай зат түрінде болуын айтады
аллотропия
озонның күміспен әрекеттесу реакциясы
6Ag+О3=3Ag2O
озонның түрлі заттармен қуатты әрекеттесуін пайдаланады
сасық иісті зарарсыздандыруға
жану
жай және күрделі заттар мен оттектің қуатты әрекеттесу реакциясы
жану реакциясының белгілері
жылу бөлінеді ,жарық
оттек қатысатын маңызды процестер
жану,тыныс алу,таттану,шіру
көмір оттекпен әрекеттескенде байқалады
көмірдің мөлшері кішірейеді,жалынсыз,түтінсіз жанады
көмірдің оттекпен әрекеттесу өнімін әк суынан өткізсе,ол қалай лайланады
жану өнімі-СО2 бөледі
күкірттің оттекпен реакциясы
S+O2=SO2
күкірт оттекте жанғанда түзілетін газға тән физикалық қасиеттер
өткір иісті,улы,тұншықтырғыш
күкірт оттекпен шабытты әрекеттескен кезде жалынның түсі
ашық көкшіл
темірдің оттекте жануы
3Fe+2O2=Fe3O4
темірдің оттекте жану реакциясының белгісі
жалын және түтін шығармай шатырлап жанып,жан-жағына шашырайды
мыстың оттекте жанғанда түзілетін өнімінің түсі
қара ұнтақ
бейметал оксидтер аталады
қышқылдық оксид
метал оксидтер аталады
негіздік оксид
оттеке тән физиклаық қасиеттер
иіссіз,түссіз,ауадан ауыр,суда аз ериді,-183С сұйылады; -218С қатады
100 көлем суда еритін оттек мөлшері
3 көлем
оттекті ауаның құрамдас бөлігі күйінде,оттекті бос күйінде алған ғалымдар
К.Шелле(1772) Дж.Пристли(1774)
табиғатта оттек түзілетін процесс
фотосинтез
өнеркәсіпте оттекті алуға болады
сұйық ауаны айдау арқылы
-196С та ауадан бөлініп шығады
азот
сұйық оттекті сақтауға арналған құрал
Дьюар ыдысы
оттек газын сақтайтын ыдыс
көкшіл түсті болат баллон
оттекті зертханада алуға болады
KMnO4; KClO3; H2O2
2KClO3=2KCl+3O2
бертолле тұзы
2H2O2=2H2O+O2
бертолле тұзы мен сутек пероксидін қыздырғанда қолданылатын өршіткі
MnО2