Зараснување на Рани

Question 1

Објасни физиолошки процеси во зараснување на раната?

Answer 1

1. Хемостаза (активирање на тромбоцити, коагулациона каскада, фибрински нишки) и воспаление (TGF-beta, PDGF, PAF, серотонин); прво идат полиморф. па моноцити-макрофаги, па лимфоцити
2. Пролиферација:
   -ангиогенеза (bFGF, TGF-alfa, RGF-beta, EGF)
   -пролиф. на фибробласти (интерлеукини, EGF, PDGF) -> колаген, еластин..,
   -епителизација: базален епител од кожа мигрира преку гранулациското ткиво, да го препокрие
3. Матурација и ремоделирање: прво имаме фибрин и фибронектин, а потоа колаген (и до година дена се ремоделира)
4. Контракција (миофибробласти?)

Question 2

Наброј ги облиците на зараснување на раните?

Answer 2

1. Примарно зараснување:фини рабови, неконтаминирани. Обработка по Фридрих
2. Примарно одложено: доколку се сомневаме на контаминација, или има контам. а нема воспалителни знаци (се става шав но не се затвара неколку дена)*
3. Секундарно зараснување: високо контаминирани, големи кожни дефекти, страни тела…Се ствара големо гранулациско ткиво и голема лузна, а лекувањето е од недели до месеци
4. Регенерациско зараснување: епидермис*

Question 3

Кои се факторите кои влијаат на зараснувањето на раните?

Answer 3

Локални: хематом, сером, инфекција на раната, исхемија на ткивото, страни тела, движење во предел на раната..

Системски: генерализ. инфекција, хипопротеинемија, малигни заб. генетски забол. на сврзно ткиво, вродени/стекнати порем. на метаболизам, хормонални аномалии, хепат. исуф.

Егзогени фактори: антибиотици, хормонска терапија, цитостатици, антикоагул. механичко третирање на раната

Question 4

Опиши клинички преглед и прва помош на рана?

Answer 4

1. Кл. преглед:
   - локализација, димензии, длабина, рабови;
   - функција на оштетениот регион
   - сензорнс и васкуларна зачуваност дистално од раната
   - обем на крварењето
2. Прва помош:
   - вадење на облеката од раната
   - дезинф. на рабовите* на раната (јод, алкохол…)
   - стерилна газа (прв завој)
   - при крварење-> компресивен завој
   - елевација на екстремитет (или флексија во зглоб*)

Question 5

Класификација на хируршки рани?

Answer 5

I тип- чиста рана: без комуникација со дишни, гит, урогенитален систем (1-2% инциденца инфекција)

II тип- чиста контаминирана: постој комуникација со минимална контаминација (<30% инфекција)

III тип- контаминирана: рани без применета асепса, рани кои имаат воспаление (<60% инфекција)

IV тип- инфицирана: рана со воспаление и гноен исцедок (>60% инфекција)

Question 6

Опиши хируршка обработка на акутни рани

Answer 6

1. Припрема опер. поле: дезинф. со јод, покривање со стерилен веш
2. Анестезија: инфилтрација или проводна (0.5-2% лидокаин, адреналин по потреба!*)
3. Испирање на рана со физиолошки раствор (никако со јод или хидроген пероксид)
4. Ексцизија (дебридман) на глава и врат минимално, кај разорни повреди максимално)
5. Хемостаза (коморес., електрокоаг., лигатура)
6. Дрен по потреба (до трети ден)
7. Затворање на раната*
8. Преврска со сува или влажна газа, како и имобилизација по потреба

Question 7

Поделба на раните во однос на затворањето (шиењето)?

Answer 7

1. Примарно затворање: после примарна обработка
   - сите рани на глава и лице
   - сите рани во орви 6-8 часа освен угризни и рани од голема енергија
   - повреди на дура, сериозни рани и синовија
   Примарна обработка по Фридрих, спречување контаминација/инфекција
2. Примарно одложено: 3-6 дена по повреда ако нема инфекција
   - угризни и рани со висок пренос на енергија
   -сите останати кои поминало 6-8 часа од прим. обработување
   Се поставуваат павови без да се затвори
3. Секундарно затворање: >7 дена од настанок
   -сите рани кај кои дојде до инфекција после обработка
   - сите рани кои веќе има инфекција дури се обработува
   Се лекува отворено сѐ додека не згасни инфекцијата

Question 8

Со што можи да се затвори раната?

Answer 8

Затворање со шавови: мускулни фасции, апоневрози, зглобни чаури, тетиви, лигаменти се затвараат со нересорптовни/спороресорптивни; мускули и субкитис со ресорптивни; кожа со нересорптовни монофиламентни

Затворање со метални копци (хефталици?)

Затворање со ткивен лепак: октилцијаноакрилати, после 5-10 дена ќе отпадни со реепителизацијата (можи премивање)

Пластична реконструкција кај големи дефекти рани*

Question 9

Опиши го послеоперацискиот третман?

Answer 9

Ако има дрен, се чува до третиот ден или до згаснување на инфекцијата

Рана можи да се премине доколку е без инф. само со млака вода и сапун, но не се препорачува

Вадење на шавови на глава и врат после 4-5 дена, на периф. делови од екстрем. после 10-12 дена, на други локализации после 7 дена

Question 10

Антитетанусна профилакса

Answer 10

• невакцинирани или нема податоци: кај мали неконтаминирани рани - вакцина во три дози (календарски); големи контаминирани - САТ 250 ие i.m. + вакцина три дози (календар)

-кај вакцинирани кои нема поминато 5-10 години: бустер доза вакцина 0.5мл

-кај вакцинирани со поминато повеќе од 10 години: мали неконтам. - бустер вакцина; големи контамин. - САТ и бустер доза

Question 11

Обработка на рана која е инфицирана*

Answer 11

Авање антибиотик широк спектар дури не се добие антибиограм

Испирање со 3% хидроген пероксид, потоа физ. раствор, премивање со тупфер со јод или Риванол, некректомија доколку е потребно.