ΣΠΑΝΙΑ ΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ Flashcards
νόσος Fabry: αιτιολογία κλινική εικόνα
φυλοσύνδετη μεταβολική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από μειωμένη δραστικότητα του λυσοσωμικού ενζύμου αγαλακτοσιδάση Α, λόγω μεταλλάξεων στο γονίδιο GLA
Κατατάσσεται μεταξύ των αθροιστικών λυσοσωμικών νοσημάτων
Αποθησαύριση σφιγγολιπιδίων
● Males with Fabry disease are hemizygous and pass the Fabry genetic variant on to all their daughters, who are heterozygotes, but to none of their sons. In general, males are more severely affected than females.
● Females with Fabry disease are heterozygous for the Fabry gene mutation and have a 50 percent chance of passing the gene on to daughters or sons.
Female heterozygotes have a variable disease course that ranges from asymptomatic disease to a severe phenotype resembling that seen in males.
This phenotypic variation may be due in large part to random X-chromosome inactivation, by which some cells will have the X chromosome with the defective gene activated and others will have the X chromosome with the functioning gene activated. The phenotypic extremes in heterozygous females, at least in part, represent an example of skewed (nonrandom) X-chromosome inactivation
++ οι γυναίκες ετεροζυγώτες δεν είναι ασυμπτωματικές αλλά έχουν πιο ήπια μορφή σε σχέση με τους άνδρες (ΙΑΕΕ 2023)
νόσος Fabry: κλινική εικόνα
νόσος Fabry: ευρήματα στην απεικόνιση
Σημειο προσκεφαλαίου (pulvinar sign)
Υπέρπυκνες αλλοιώσεις στα βασικά γάγγλια
Μικροισχαιμικές αλλοιώσεις υποσκηνιδιακές/ τπερσκηνιδιακές
Αιμορραγικό ΑΕΕ (Μακροαιμορραγίες και μικροαιμορραγίες)
Δολιχοεκτασία σπονδυλοβασικού συστήματος
Αυτόματες υπαραχνοειδείς αιμορραγίες
Πότε τίθεται η υποψία για νόσο Fabry?
An evaluation for Fabry disease should be performed in males or females with at least one of the following clinical features suggestive of the diagnosis, particularly:
● Stroke of unknown etiology at any age
● Left ventricular hypertrophy of unknown etiology, particularly in young adults
● Arrhythmias of unknown etiology, particularly in young adults
● Chronic kidney disease and/or proteinuria of unknown etiology
● Abdominal pain, nausea, and/or diarrhea of unknown etiology in young adulthood or any symptoms consistent with irritable bowel syndrome
● Recurrent fever of unknown origin
● Intermittent episodes of burning pain in the extremities (acroparesthesias)
● Cutaneous vascular lesions (angiokeratomas)
● Diminished perspiration (hypo- or anhidrosis)
● Characteristic corneal and lenticular opacities
● Multiple renal sinus and/or renal pelvis cysts discovered incidentally
νόσος Fabry: διάγνωση, θεραπεία
https://www.uptodate.com/contents/image?imageKey=NEPH%2F117790&topicKey=NEPH%2F7195&search=fabry%20disease&source=outline_link&selectedTitle=1~79
Παθολογικές τιμές στις δοκιμασίες ελέγχου λεπτών ινών
Καταγραφή συμπαθητικού δερματικού δυναμικού (SSR)
Ποσοτική δοκιμασία χημικής διέγερσης των νευρικών ινών των ιδρωτοποιών αδένων (QSART): εκτίμηση υποϊδρωσίας
Ποσοτικές δοκιμασίες ελέγχου των λεπτών αισθητικών ινών (QST) - έχει τη μεγαλύτερη ευαισθησία
Βιοψία δέρματος - έχει τη μεγαλύτερη ειδικότητα
ελάττωση της πυκνότητας των ενδοεπιδερμιδικών νευρικών ινών
ειδικό εύρημα για νευροπάθεια λεπτών ινών η κατάδειξη εκφύλισης αμύελων σωματικών ινών τύπου C)
Μαγνητική νευρογραφία: αποθησαύριση σφιγγολιπιδίων περισσότερο στο Ο5-Ι1 νωτιαίο γάγγλιο
Θεραπεία:
1) ενζυμική υποκατάσταση με την εξωγενή χορήγηση ανασυνδυασμένων ενζύμων α-γαλακτοσιδάσης Α
2) θεραπεία σαπερόνης (migalastat) με τη χορήγηση μικρών μορίων από του στόματος που δρουν υποστηρικτικά στο τυχόν υπολειπόμενο ενδογενές ένζυμο της α-γαλακτοσιδάσης
Μόνο για ασθενείς που έχουν επιδεκτική (amenable) μετάλλαξη
https://www.uptodate.com/contents/image?imageKey=NEPH%2F139011&topicKey=NEPH%2F7207&search=fabry%20disease&source=outline_link
++ IAEE 2023
Niemann Pick τύπου C αιτιολογία
Αθροιστική λυσοσωμική νόσος
Διαταραχή της μεταφοράς της χοληστερόλης
Αυτοσωματικώς υπολειπόμενη νόσος (μετάλλαξη στο γονίδιο NPC1 στο χρωμόσωμα 18 και του NPC2 στο χρωμόσωμα 14)
Niemann Pick τύπου C κλινική εικόνα
Systemic involvement of liver, spleen, or lung is present in ≥85 percent of patients, and precedes the development of neurologic symptoms
The age on onset and clinical presentation of NPD-C is highly variable.
● Most patients with NPD-C have disease onset in middle to late childhood after normal early development.
These patients typically have cerebellar involvement characterized by clumsiness and gait problems progressing to frank ataxia, and slow cognitive deterioration. Vertical supranuclear ophthalmoplegia is another early manifestation.
Progressive dystonia, dysarthria, and dysphagia occur, eventually impairing oral feeding, and approximately one-third of patients develop seizures.
Death typically occurs from aspiration pneumonia in the second or third decade of life
● Adult onset of NPD-C may present with
* ataxia,
* supranuclear vertical gaze palsy
* cognitive impairment
* and other symptoms similar to earlier onset disease, except that progression is generally much slower
Other adults present with cognitive dysfunction or psychiatric disturbances.
In some cases of NPD-C, subtle premonitory signs or symptoms in childhood, such as splenomegaly, hepatomegaly, learning difficulty, deafness, or impaired vertical gaze, may precede neurologic deterioration in adulthood
● Neonatal onset of NPD-C
Niemann Picκ τύπου C διάγνωση
Ανάδειξη παθογενετικών μεταλλάξεων στα γονίδια NPC1 και NPC2
συμπληρωματικό ρόλο έχει το τεστ Filipin που αφορά στην ανεύρεση συσσωματωμάτων χοληστερόλης εντός των λυσοσωμάτων
Niemann Pick θεραπεία
Νοσοτροποποιητική θεραπεία:
Μιγκλουστάτη (αναστέλλει τη σύνθεση των γλυκοσφιγγολιπιδίων και έχει φανεί ότι μπορεί να σταθεροποιήσει την πρόοδο της νόσου και να αναστείλει τη νευροεκφύλιση)
++ υποστηρικτική θεραπεία
Ενδείξεις μιγκλουστάτης
Gaucher type 1
Pompe disease
Nieman pick type C
Νόσος Pompe (γλυκογονίαση τύπου 2) αιτιολογία
Αυτοσωματικώς υπολειπόμενο νόσημα
Μειωμένη δραστικότητα ή έλλειψη του ενζύμου α-γλουκοσιδάση (όξινη μαλτάση) λόγω μετάλλαξης στο γονίδιο της α-γλουκοσιδάσης στο χρωμόσωμα 17
Συσσώρευση γλυκογόνου εντός των λυσοσωμάτων διάφορων ιστών και οργάνων
Νόσος Pompe κλινική εικόνα
Τύπος ενηλίκων
* Κεντρομελική μυική αδυναμία
* Αναπνευστική ανεπάρκεια
* Δυσανεξία στην άσκηση
* Γαστρεντερικές διαταραχές
* Σκολίωση
* Διαταραχές κατάποσης
* Αγγειοπάθεια εγκεφαλικών αγγείων
Η δραστικότητα του ενζύμου στην ήπια μορφή της νόσου κυμαίνεται από 1-30% της φυσιολογικής
Νόσος Pompe διάγνωση και θεραπεία
Ανίχνευση μειωμένης δραστικότητας του ενζύμου α-γλουκοσιδάση στα λευκοκύτταρα, τα μυικά κύτταρα ή τους ινοβλάστες
Επιβεβαίωση με τη μοριακή ανάλυση και την ανίχνευση παθολογικών μεταλλάξεων στο γονίδιο της α-γλουκοσιδάσης
Θεραπεία
The primary treatment for GAA deficiency is enzyme replacement therapy (ERT) with alglucosidase alfa.
Standard dosing is 20 mg/kg given intravenously every two weeks.
Dosing may be increased twofold to 20 mg/kg once a week or 40 mg/kg every two weeks in those with a poor response to initial therapy.
Avalglucosidase alfa was approved by the US Food and Drug Administration (FDA) in 2021 to treat patients ≥1 year of age with late-onset GAA deficiency.
Recommended intravenous infusion dosing is 20 mg/kg for patients weighing more than 30 kg and 40 mg/kg for patients less than 30 kg.
++ miglustat (late-onset)
Βλεννοπολυσακχαριδώσεις: αιτιολογία
Αθροιστικά λυσοσωμικά νοσήματα που οφείλονται σε μειωμένη δραστικότητα ή έλλειψη ενζύμων με αποτέλεσμα αυξημένη εναπόθεση γλυκοζαμινογλυκανών στα λυσοσώματα διαφόρων ιστών και οργάνω, όπως είναι ο συνδετικός ιστός, ο εγκέφαλος, ο νωτιαίος μυελός, η καρδιά, τα οστά και τα σπλάχνα
Βλεννοπολυσακχαριδώσεις κλινική εικόνα
Εμφανίζονται σε άλλοτε άλλο βαθμό:
Εκτράχυνση χαρκτηριστικών του προσώπου
Ηπατοσπληνομεγαλία
Σοβαρές σκελετικές δυσμορφίες με χαρακτηριστικά κοντό ανάστημα
Αναπνευστικές και καρδιολογικές επιπλοκές
Θόλωση κερατοειδούς
Μειωμένη ακουστική οξύτητα
συχνότερες νευρολογικές επιπλοκές:
* παγιδευτικές νευροπάθειες (συχνή εμφάνιση συνδρόμου καρπιαίου σωλήνα αμφοτερόπλευρα)
* αυχενική μυελοπάθεια
* υδροκέφαλος αποφρακτικού τύπου
νοητική υστέρηση συχνότερα στη βλεννοπολυσακχαρίδωση τύπου ΙΙΙ (Sanfilipo)
