ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΤΕΛΙΚΗΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ Flashcards
Από ποια όργανα και ποιους προσαρτημένους αδένες αποτελείται το πεπτικό σύστημα;
Το πεπτικό σύστημα αποτελείται από τον πεπτικό σωλήνα και από τους αδένες του. Ο πεπτικός σωλήνας αποτελείται από τα εξής ανατομικά στοιχεία: • Στοματική κοιλότητα • Φάρυγγας • Οισοφάγος • Στομάχι • Λεπτό έντερο • Παχύ έντερο • Πρωκτός
Οι προσαρτημένοι αδένες του πεπτικού συστήματος είναι οι εξής:
• Σιελογόνοι αδένες (παρωτίδας, υπογλώσσιος, υπογνάθιος) => διφυείς αδένες
• Γαστρικοί αδένες
• Εντερικοί αδένες
• Ήπαρ
• Πάγκρεας
Διαδικασία μάσησης – Διαδικασία της πέψης κατά τη στοματική φάση: ένζυμα & ουσίες που συμμετέχουν στη διαδικασία της πέψης.
Διαδικασία της μάσησης:
Η τροφή, όταν βρίσκεται μέσα στη στοματική κοιλότητα, κατατεμαχίζεται και συντρίβεται με τη δράση των γνάθων, των δοντιών και της γλώσσας και διαποτίζεται την ίδια στιγμή απ’ το σάλιο.
Η λειτουργία της μάσησης ελέγχεται από περιοχή που βρίσκεται στο εγκεφαλικό στέλεχος. Όλη αυτή η διεργασία ονομάζεται μάσηση.
Διαδικασία της πέψης:
Η ανάμειξη της τροφής με το σάλιο αποτελεί το πρώτο στάδιο της πέψης. Το σάλιο περιέχει βλέννα και ένζυμα (αμυλάση) και διασπά τους σύνθετους υδατάνθρακες της τροφής σε απλά σάκχαρα. Η διάσπαση αυτή επιτυγχάνεται σε πολύ μικρό βαθμό, επειδή η τροφή μένει για λίγο στο στόμα, όμως συνεχίζεται στο στομάχι εξαιτίας της κατάποσης σάλιου μαζί με τις τροφές.
Κάθε 24 ώρες οι σιελογόνοι αδένες παράγουν περίπου 1,5 λίτρα σάλιου.
Οισοφάγος: λειτουργία, τρόπος προώθησης της τροφής.
Ο οισοφάγος είναι ένας μυώδης σωλήνας μήκους 22-25cm, ο οποίος συνδέει το φάρυγγα με το στομάχι. Το τοίχωμα του οισοφάγου αποτελείται από τρεις χιτώνες, το μυϊκό, τον υποβλεννογόνιο και το βλεννογόνο χιτώνα. Εσωτερικά καλύπτεται απ’ το βλεννογόνο χιτώνα απ’ όπου εκκρίνεται η βλέννα. Η λειτουργία του οισοφάγου είναι η λίπανση και η προώθηση της τροφής προς το στόμαχο. Όταν ο οισοφάγος είναι σε χαλάρωση παραμένει κλειστός, καθώς όμως ο βλωμός τροφής φθάνει στον φάρυγγα το κέντρο κατάποσης προκαλεί το άνοιγμα του υποφαρυγγικού σφιγκτήρα και την σύσπαση των μυοσκελετικών μυών που οδηγούν τον βλωμό στον οισοφάγο (καρδιοισοφαγική βαλβίδα).
Η διαφορά πίεσης μεταξύ του οισοφάγου και του στόμαχου εμποδίζει την τροφή να παλινδρομήσει στον οισοφάγο.
Στομάχι: ρόλος, γαστρικά υγρά, θέση.
Ο στόμαχος είναι ανεύρυσμα του πεπτικού σωλήνα που μοιάζει με ασκό. Βρίσκεται στο αριστερό και πάνω μέρος της κοιλίας και επικοινωνεί με τον οισοφάγο με το οισοφαγικό στόμιο και με το λεπτό έντερο με το πυλωρικό στόμιο. Στο στομάχι αθροίζονται οι τροφές, όπου με την ανάμειξη του γαστρικού υγρού και των περισταλτικών κινήσεων του στομάχου, ρευστοποιούνται με αποτέλεσμα να σχηματίζεται μία μάζα, ο χυμός. Ο χυμός παραμένει στο στομάχι 1-5 ώρες. Το γαστρικό υγρό είναι HCl και περιέχει κυρίως πεψίνη και βλέννα. Με τα ένζυμα αυτά αρχίζει η διάσπαση των πρωτεϊνών. Το τοίχωμα του στομάχου αποτελείται από τέσσερις χιτώνες, τους εξής από έξω προς τα μέσα: ορογόνο, μυϊκό, υποβλεννογόνιο και βλεννογόνο.
Τα κύτταρα του στομάχου είναι τα εξής:
Κύρια κύτταρα
Εκκρίνουν πεψινογόνο (προένζυμο) που ενεργοποιείται στο ένζυμο της πεψίνης. Η πεψίνη διασπά τις πρωτεΐνες.
Τοιχωματικά κύτταρα
Παράγουν γαστρικά οξέα.
Παράγουν ενδογενή παράγοντα ( γλυκοπρωτείνη για την προστασία της Β12) .
Βλεννώδη κύτταρα
Παράγουν βλέννα Προστατεύουν τον βλεννογόνο από τα οξέα και την πεψίνη.
G-κύτταρα
Παράγουν γαστρίνη (υπεύθυνη για την έκκριση κυρίως HCl, χολής, παγρεατικών ενζύμων) στην πυλωρική μοίρα.
Λεπτό έντερο: τμήματα, λειτουργία, εντερικό υγρό, παγκρεατικά ένζυμα, χολή
Το λεπτό έντερο εκτείνεται απ’ το πυλωρικό στόμιο μέχρι την ειλεοτυφλική βαλβίδα. Αποτελείται από το δωδεκαδάκτυλο και το ελικώδες έντερο (νήστιδα & ειλεός) και είναι περίπου 6m.
Το λεπτό έντερο είναι το κύριο όργανο του πεπτικού συστήματος, όπου επιτελείται κύρια η πέψη των τροφών. Στο λεπτό έντερο, επιδρούν στις τροφές το παγκρεατικό υγρό, το εντερικό υγρό και η χολή. Τα υγρά αυτά περιέχουν ένζυμα και πετυχαίνουν την ολοκληρωτική διάσπαση των τροφών.
Οι θρεπτικές ουσίες των τροφών απορροφώνται απ’ τις πολυάριθμες λάχνες, που βρίσκονται στο βλεννογόνο του λεπτού εντέρου. Η λειτουργία αυτή ονομάζεται απορρόφηση ή απομύζηση. Με αυτήν οι θρεπτικές ουσίες περνούν από το πεπτικό σύστημα στο λεμφοφόρο αιμοφόρο σύστημα.
Το δωδεκαδάκτυλο έχει μήκος 15-25cm και ξεκινάει από την πυλωρική βαλβίδα έως τη νηστιδοδωδεκαδακτυλική καμπή. Στο δωδεκαδάκτυλο οι αδένες του λεπτού εντέρου παράγουν το εντερικό υγρό (3 λίτρα ημερησίως) που περιέχει κυρίως όξινο ανθρακικό νάτριο το οποίο προκαλεί την αλλαγή του PH στο έντερο, από όξινο 1,8-2,8 σε 6,5-7,8 για να δράσουν τα παγκρεατικά ένζυμα.
Μέσα στην αγκύλη του δωδεκαδάκτυλου βρίσκεται η κεφαλή του παγκρέατος. Τα παγκρεατικά ένζυμα χύνονται στο δωδεκαδάκτυλο στο φύμα του Vater και περιέχουν κυρίως: θρυψίνη και χυμοθρυψίνη που υδρολύουν τις πρωτείνες σε αμινοοξέα, παγκρεατική αμυλάση που μετατρέπει το άμυλο σε μαλτόζη και στη συνέχεια με τη μαλτάση σε γλυκόζη και την παγκρεατική λιπάση που μετατρέπει τα τριγλυκερίδια σε λιπαρά οξέα και γλυκερόλη
Από το ίδιο άνοιγμα κατέρχεται και η χολή της οποίας ο κύριος πεπτικός ρόλος είναι να βοηθά στην πέψη των λιπών με την διαδικασία της γαλακτωματοποίησής τους.
Το ελικώδες έντερο κρέμεται από μια πτυχή του περιτόναιου, το μεσεντέριο. Το τοίχωμα του ελικώδους εντέρου αποτελείται από τέσσερις χιτώνες, οι οποίοι απ’ έξω προς τα μέσα είναι ο ορογόνος, ο μυϊκός, ο υποβλεννογόνιος και ο βλεννογόνος. Το ελικώδες έντερο παρουσιάζει κυρίως τις λάχνες, μικρές κωνικές εξοχές και τα λεμφοζίδια και από εκεί γίνεται κυρίως η απορρόφηση της γλυκόζης, των αμινοξέων, των λιπαρών και του νερού.
Σε τι χρησιμεύει το αίμα; Λειτουργίες αίματος
Οι λειτουργίες του αίματος είναι:
- το αίμα κυκλοφορώντας μέσα στα αγγεία του κυκλοφορικού συστήματος λειτουργεί σαν μέσο μεταφοράς ουσιών μεταξύ των διαφόρων οργάνων. Συγκεκριμένα μεταφέρει θρεπτικές ουσίες που απορροφώνται απ’ το βλεννογόνο του εντέρου και οξυγόνο που προσλαμβάνεται απ’ τους πνεύμονες σε όλα τα κύτταρα του οργανισμού, αλλά και άχρηστα προϊόντα του μεταβολισμού και διοξείδιο του άνθρακα στα όργανα αποβολής. πχ νεφροί και πνεύμονες.
- συμμετέχει στις διάφορες αμυντικές λειτουργίες του οργανισμού εναντίον της προσβολής από μικρόβια.
- συμμετέχει στις ρύθμιση της πυκνότητας διαφόρων ουσιών, στη ρύθμιση του pH και στη διατήρηση της σταθερότητας του ενδοκυττάριου και εξωκυττάριου περιβάλλοντος.
- συμμετέχει στη ρύθμιση θερμοκρασίας του σώματος.
- συμμετέχει στη λειτουργία της αιμόστασης. (πήξη και επούλωση ιστικών βλαβών).
Τι ονομάζουμε αιματοκρίτη;
Αιματοκρίτης είναι η εκατοστιαία αναλογία του όγκου των ερυθρών αιμοσφαιρίων σε σχέση με το συνολικό όγκο του αίματος.
Φ.Τ ανδρών: 40-54%
Φ.Τ γυναικών: 36-48%
Ο ακριβής υπολογισμός του αιματοκρίτη προκύπτει απ’ το γινόμενο της ποσότητας αιμοσφαιρίνης επί τρεις φορές. Π.χ 16 x 3 = 48 %
Τι γνωρίζετε για την αιμοσφαιρίνη; Φ.Τ
Η αιμοσφαιρίνη είναι μία πρωτείνη. Αποτελείται από 4 πολυπεπτίδια που ανά δύο σχηματίζουν μία ομάδα α και β (Σφαιρίνη). Σε κάθε πολυπεπτίδιο έχει συνδεθεί μία χρωστική η αίμη. Κάθε μόριο αίμης περιέχει ένα μόριο σιδήρου το οποίο δεσμεύει ένα μόριο Ο2 στους πνεύμονες και το αποδίδει στα κύτταρα. Άρα κάθε ερυθροκύτταρο μεταφέρει τέσσερα μόρια Ο2.
Η αιμοσφαιρίνη που έχει δεσμεύσει Ο2 λέγεται οξυαιμοσφαιρίνη.
Η αιμοσφαιρίνη που δεν έχει δεσμεύσει Ο2 λέγεται αναχθείσα αιμοσφαιρίνη.
Η αιμοσφαιρίνη που έχει δεσμεύσει CO αντί για Ο2 λέγεται ανθρακυλαιμοσφαιρίνη.
Η φυσιολογική ποσότητα αιμοσφαιρίνης είναι 14-16 γρ. ανά 100 cc αίματος.
Μετά από 120 μέρες ζωής που πεθαίνει το ερυθροκύτταρο διασπάται το μόριο της αιμοσφαιρίνης. Ο σίδηρος επαναχρησιμοποιείται ενώ η αίμη μετατρέπεται σε άλλη χρωστική την χολερυθρίνη. Προσλαμβάνεται από το ήπαρ και δια μέσου της χολής περνάει στο έντερο και από εκεί αποβάλλεται από τα κόπρανα και τα ούρα.
Λεμφικό σύστημα: τι είναι η λέμφος; Σε τι χρησιμεύει; Λειτουργίες
Το λεμφικό σύστημα αποτελείται από τα λεμφαγγεία, τη λέμφο και τους λεμφαδένες.
Τα θρεπτικά συστατικά και το οξυγόνο που μεταφέρει το αίμα φτάνουν στο μεσοκυττάριο χώρο διαπερνώντας τα τοιχώματα των τριχοειδών μαζί με μια ποσότητα πλάσματος. Αυτό το υγρό που ονομάζεται υγρό των ιστών, στην ουσία αποτελεί τη λέμφο, ονομάζεται όμως έτσι από τη στιγμή που θα εγκαταλείψει τους μεσοκυττάριους χώρους και θα περάσει στα λεμφαγγεία
Η λέμφος έχει ουσιαστικά την ίδια χημική σύσταση με το πλάσμα του αίματος, με μόνη διαφορά τη μικρότερη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες. Με τη λέμφο απομακρύνονται από τους ιστούς άχρηστες ουσίες, για να διοχετευτούν τελικά στο αίμα.
Η λέμφος περνώντας από τους λεμφαδένες διηθείται πριν διοχετευτεί στο αίμα κι έτσι παγιδεύονται μικρόβια και ξένες ουσίες από τα μακροφάγα, τα Τ- λεμφοκύτταρα ή τα αντισώματα που παράγονται από τα Β- λεμφοκύτταρα.
Λειτουργίες λεμφικού συστήματος:
Το λεμφικό σύστημα είναι πολύ σημαντικό γιατί:
• παραλαμβάνει το πλεόνασμα του μεσοκυττάριου υγρού και το επαναφέρει στο καρδιαγγειακό σύστημα.
• μεταφέρει τις λιπαρές ουσίες από το λεπτό έντερο στο αίμα.
• συμβάλλει στην άμυνα του οργανισμού με την καταστροφή παθογόνων μικροοργανισμών και καρκινικών κυττάρων.
Τι γνωρίζετε για τα αιμοπετάλια;
Τα αιμοπετάλια δεν είναι ακέραια κύτταρα αλλά κομμάτια που κόβονται από γιγάντια κύτταρα του ερυθρού μυελού που λέγονται μεγακαρυοκύτταρα.
Ο ρόλος τους είναι να συσσωρεύονται στις κακώσεις των αγγείων και να απελευθερώνουν ουσίες (αυξητικούς παράγοντες) οι οποίες οι οποίες προκαλούν θρόμβους αίματος και αιμόσταση.
Ο φυσιολογικός αριθμός τους είναι 250.000-350.000 ανά κυβικό χιλιοστό.
Η θρομβοπενία ( λιγότερα από 50.000 προκαλεί αιμορραγία ).
Η θρομβοκυττάρωση ( περισσότερα από 400.000 προκαλεί εμβολές).
Αδρή ανατομική περιγραφή του ουροποιητικού συστήματος. Στοιχεία ανατομίας νεφρού.
Το ουροποιητικό σύστημα διακρίνεται στην εκκριτική μοίρα και στην αποχετευτική μοίρα. Αποτελείται από:
- Δύο νεφρούς
- Δύο ουρητήρες (μήκος 25-30cm, αρχίζουν από νεφρική πύελο καταλήγουν οπίσθιο τοίχωμα κύστης)
- Ουροδόχο κύστη (μυϊκό όργανο, βρίσκεται στη λεκάνη, χωρητικότητα έως 2lt)
- Ουρήθρα (μικρός σωλήνας που συμμετέχει στην αποβολή των ούρων. Γυναίκες:4cm, Άντρες:18cm)
Οι νεφροί έχουν ομοιόμορφο σχήμα φασολιού και βάρος περίπου 150gr. Βρίσκονται συμμετρικά τοποθετημένοι στα πλάγια της Σ.Σ. και της κοιλιακής αορτής (ύψος Θ12-Ο3). Ο δεξιός νεφρός βρίσκεται χαμηλότερα από τον αριστερό, καθώς πιέζεται από το ήπαρ. Το κάτω μέρος του νεφρού ακουμπά στην αριστερή ή τη δεξιά κολική καμπή αντίστοιχα. Η οπίσθια επιφάνεια του νεφρού ακουμπά στην δωδέκατη πλευρά. Η μπροστινή πλευρά του δεξιού νεφρού ακουμπά στο ήπαρ και τον δωδεκαδάκτυλο και του αριστερού εφάπτεται με το στομάχι τον σπλήνα και το έντερο.
Από την πύλη του νεφρού εισέρχεται η νεφρική αρτηρία και εξέρχονται η νεφρική φλέβα και η νεφρική πύελος.
Ο φλοιός περιβάλει τον μυελό και διεισδύει σε αυτόν δημιουργώντας τους νεφρικούς στύλους. Περιλαμβάνει τα σπειράματα και τα εσπειραμένα τμήματα των σωληναρίων.
Ο μυελός βρίσκεται εσωτερικά του φλοιού και σχηματίζει 8-12 νεφρικές πυραμίδες.
Λειτουργίες νεφρού
Οι λειτουργίες του νεφρού είναι:
- Ρύθμιση ύδατος και ηλεκτρολυτών
- Αποβολή άχρηστων μεταβολικών προϊόντων και απέκκρισης με τα ούρα. (ουρία, κρεατινίνη, ουρικό οξύ, K, Na, Cl, όξινες ανθρακικές ρίζες)
- Απομάκρυνση ξένων χημικών ουσιών από το αίμα και έκκριση στα ούρα.
- Ενδοκρινής λειτουργία (παραγωγή ρενίνης, ερυθροποιητίνης, αγγειοτανσίνης, βιταμίνης D)
- Διατήρηση οξεοβασικής και ωσμωτικής ισορροπίας.
Περιγράψτε τα βασικά μέρη του νεφρώνα. (αδρή περιγραφή του ελύτρου του Bowman) (όχι ορμόνες)
Η μικρότερη δομική μονάδα του νεφρού είναι ο νεφρώνας.
Κάθε νεφρό αποτελείται από 1.000.000 νεφρώνες οι οποίοι ελαττώνονται με την ηλικία.
Κάθε νεφρώνας (νεφρόνιο) παράγει μικρή ποσότητα ούρων και όλα μαζί αθροιστικά παράγουν τα ούρα.
Ο νεφρώνας αποτελείται από το νεφρικό σωμάτιο και το ουροφόρο σωληνάριο.
Το ΝΕΦΡΙΚΟ ΣΩΜΑΤΙΟ αποτελείται από:
• την κάψα του Bowman, η οποία είναι κάψα με διπλό τοίχωμα που ανάμεσα των δύο τοιχωμάτων σχηματίζεται η ουροφόρος κοιλότητα. Η κύρια λειτουργία της κάψας του Bowman είναι η διήθηση από το αγγειώδες σπείραμα στην ουροφόρο κοιλότητα.
• και το αγγειώδες σπείραμα (δίκτυο τριχοειδών αγγείων).
Την εσωτερική μεμβράνη όπως και το τοίχωμα των τριχοειδών μπορούν να τα διαπεράσουν όλα τα συστατικά του πλάσματος εκτός από τις πρωτείνες και βέβαια τα έμμορφα συστατικά. Το υγρό που συσσωρεύεται τώρα στην ουροφόρο κοιλότητα της κάψας του Bowman ονομάζεται πρόουρο και από αυτό θα παραχθούν τα ούρα.
Το σύνολο της ημερήσιας παραγωγής πρόουρου είναι 180 λίτρα ενώ θα καταλήξουν να γίνουν ούρα μόνο το 1 λίτρο. Τα υπόλοιπα 179 λίτρα επιστρέφουν στο αίμα από τα υπόλοιπα τμήματα των νεφρώνων.
Το ΟΥΡΟΦΟΡΟ ΣΩΛΗΝΑΡΙΟ αποτελείται από:
• το εγγύς εσπειραμένο,
• την αγκύλη του Henle και
• το άπω εσπειραμένο σωληνάριο.
Η κύριες λειτουργίες των ουροφόρων σωληνάριων είναι:
• Η απέκκριση και
• Η επαναρρόφηση (π.χ γλυκόζη, νερό, ηλεκτρολύτες διηθούνται στην κάψα του Bowman αλλά επαναρροφώνται πλήρως στα ουροφόρα σωληνάρια)
Εγγύς εσπειραμένο σωληνάριο: αναρρόφηση διαφόρων ουσιών όπως νερό, γλυκόζη, αμινοξέα, ιόντα Na, Cl, Mg, ουρικό οξύ, ουρία, HCO3+. Απέκκριση ιόντων H+.
Αγκύλη του Henle: επαναρρόφηση νερού, Na, Cl & συμπύκνωση ούρων.
Άπω εσπειραμένο σωληνάριο: δράση της αλδοστερόνης για την επαναρρόφηση του Na και αποβολή του K.
Αθροιστικό σωληνάριο: επαναρρόφηση νερού με τη βοήθεια της ADH => τελική συμπύκνωση ούρων.
Πως διαχωρίζεται και διοργανώνεται το νευρικό σύστημα;
Το νευρικό σύστημα αποτελείται από νευρικό ιστό. Ο νευρικός ιστός αποτελείται από δύο κατηγορίες κυττάρων, τους νευρώνες (πρόσληψη, μεταφορά, επεξεργασία ερεθισμάτων) και τη νευρογλοία (υποστήριξη των νευρώνων).
Νευρώνας: αποτελείται από κυτταρικό σώμα, νευράξονα, νευρικές απολήξεις.
Κυτταρικό σώμα: δενδρίτες, πυρήνας (βρίσκεται στο ΚΝΣ)
Νευράξονας: κόμβοι Ranvier, έλυτρο μυελίνης, κύτταρα Schwann (αποτελούν τα περιφερικά νεύρα ΠΝΣ) – μεταφέρουν ώσεις μέσω των νευροδιαβιβαστών.
Το νευρικό σύστημα διαχωρίζεται στο ΚΝΣ (κεντρικό νευρικό σύστημα) και στο ΠΝΣ (περιφερικό νευρικό σύστημα).
ΚΝΣ: Εγκέφαλος & Ν.Μυελός
ΠΝΣ: Εγκεφαλικές συζυγίες (12 ε. νεύρα) & Νωτιαία νεύρα (31 ζεύγη)
Το Περιφερικό Νευρικό Σύστημα διαχωρίζεται σε:
• Κινητικό (φυγόκεντρη οδός)
Σωματικό Νευρικό Σύστημα
Αυτόνομο Νευρικό Σύστημα
• Αισθητικό (κεντρομόλος οδός)
Σωματικά αισθητικά νεύρα
Σπλαγχνικά αισθητικά νεύρα
Το Αυτόνομο Νευρικό Σύστημα διαχωρίζεται στο:
• Συμπαθητικό Νευρικό Σύστημα και
• Παρασυμπαθητικό Νευρικό Σύστημα
Ποιες οι δράσεις του παρασυμπαθητικού και ποιες οι δράσεις του συμπαθητικού στα βασικά όργανα;
Δράσεις του παρασυμπαθητικού:
• Μείωση του αριθμού των καρδιακών παλμών
• Ελάττωση της αρτηριακής πίεσης
• Μύση
• Αύξηση της κινητικότητας του γαστρεντερικού σωλήνα
• Αύξηση αιματικής ροής στα σπλάγχνα και το δέρμα
• Στένωση των βρόγχων
• Μείωση του μεταβολισμού.
Δράσεις του συμπαθητικού: • Επιτάχυνση του καρδιακού ρυθμού • Αύξηση αρτηριακής πίεσης • Αύξηση της αιματικής ροής στους σκελετικούς μύες και την καρδιά • Κινητοποίηση ενεργειακών αποθεμάτων • Μυδρίαση • Διαστολή βρόγχων
