Γεννητικό Σύστημα Θηλυκού Flashcards
ΑΠΟ ΤΙ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΤΟ ΓΕΝΝΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΟΥ ΘΗΛΥΚΟΥ ?
- τους δύο γεννητικούς αδένες τις ωοθήκες
- τους δύο ωαγωγούς
- τη μήτρα
- τον κολεό
- τον πρόδομο του κολεού
- το αιδοίο
Κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής ζωής του θηλυκού τα όργανα του συστήματος αυτού παρουσιάζουν κυκλικές μεταβολές που αφορούν την κατασκευή και τη λειτουργική δραστηριότητά τους. Οι μεταβολές αυτές ελέγχονται από νευρικούς και ορμονικούς μηχανισμούς.
ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΤΙΣ ΩΟΘΗΚΗΣ ΤΗΣ ΦΟΡΒΑΔΑΣ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΩΝ ΥΠΟΛΟΙΠΩΝ ΘΗΛΑΣΤΙΚΩΝ ?
- Στην ένηβη φοράδα, το περιτόναιο καλύπτει ολόκληρη την ωοθήκη εκτός από μια μικρή περιοχή που λέγεται κόλπος της ωοθυλακιορρηξίας.
- Επιπλέον, η έκταση και η τοποθέτηση της φλοιώδους και μυελώδους μοίρας είναι διαφορετική σε σχέση με τα άλλα ζώα.
- Ουσιαστικά, η ωοθήκη αποτελείται από φλοιογενή στοιχεία ανάμεσα στα οποία απαντούν τα ωοθυλάκια σε όλη σχεδόν την έκταση της ωοθήκης.
ΠΩΣ ΓΙΝΕΤΑΙ Η ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΩΟΘΥΛΑΚΙΩΝ ?
Τα περισσότερα εκφυλίζονται κατά τη διάρκεια της γεννητικής περιόδου του θηλυκού και εξαφανίζονται. Τελικά ωριμάζουν κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτής μόνο μερικές εκατοντάδες ωοθυλακίων τα οποία απελευθερώνουν ισάριθμα ωοκύτταρα :
1. αρχέγονα
2. πρωτογενή
3. δευτερογενή
4. ώριμα
ΝΑ ΠΕΡΙΓΡΑΨΕΤΕ ΤΗΝ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΩΡΙΜΩΝ ΩΟΘΥΛΑΚΙΩΝ
Η ΔΙΑΜΕΤΡΟΣ ΔΙΑΦΕΡΕΙ ΣΤΑ ΚΑΤΟΙΚΙΔΙΑ ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ. ΤΟ ΤΟΙΧΩΜΑ ΑΦΟΡΙΖΕΙ ΤΗΝ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑ/ΑΝΤΡΟ ΤΟΥ ΩΟΘΥΛΑΚΙΟΥ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΓΕΜΑΤΗ ΜΕ ΤΟ ΥΓΡΟ ΤΟΥ ΩΟΘΥΛΑΚΙΟΥ
ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ :
1. ΘΗΚΗ :
α. Προέρχεται από τον συνδετικό ιστό της ωοθήκης
β. Διαφοροποιείται σε εσωτερική & εξωτερική
γ. Η εξωτερική έχει πυκνότερη στιβάδα συνδετικού ιστού
δ. Η εσωτερική σχηματίζεται από κύτταρα με χαρακτηριστικά παραγωγής στεροειδών
2. ΕΠΙΘΗΛΙΟ/ΚΟΚΚΩΔΗΣ ΥΜΕΝΑΣ :
α. Σχηματίζει ένα έπαρμα που προέχει μέσα στην κοιλότητα του ωοθηλακίου (ωοφόρος δίσκος)
β. Πολλά αγγεία & ασαφή όρια με την εξωτερική θήκη
γ. Γύρω από το ωάριο τα επιθηλιακά κύτταρα που το περιβάλλουν ακτινοδώς σχηματίζουν τον ακτινωτό στέφανο
ΝΑ ΠΕΡΙΓΡΑΨΕΤΕ ΤΟΝ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟ ΤΗΣ ΩΟΘΥΛΑΚΙΟΡΡΗΞΙΑΣ
Η ρήξη του ωοθυλακίου διέπεται από την πολυσύνθετη σχέση μεταξύ του υποθαλάμου, της υπόφυσης και της ωοθήκης. Τελείται αμέσως μετά την αποκορύφωση των εξωτερικών εκδηλώσεων του οίστρου :
1. ο ωοφόρος δίσκος διασπάται και το ωάριο απολύεται (μαζί με τη διάφανη ζώνη και τον ακτινωτό στέφανο)
2. To ώριμο ωιθυλάκιο προεξέχει στην ελεύθερη επιφάνεια της ωοθήκης. Πάνω σε μικρή περιοχή της προεξοχής αυτής που λέγεται στίγμα εμφανίζεται το ρήγμα του επιθηλίου και του απολεπτυσμένου τοιχώματος του ωοθυλακίου διαμέσου του οποίου αποβάλλεται κατόπι το υγρό του ωοθυλακίου με το ωάριο.
3. Το ωάριο μετά τη ρήξη του ωοθυλακίου πέφτει στον
κώδωνα του ωαγωγού που στρέφεται προς την περιοχή του στίγματος. Από τη στιγμή αυτή η ζωή του ωοκυττάρου δεν ξεπερνά το 24ωρο.
(Στη φοράδα η ρήξη του ωοθυλακίου τελείται αποκλειστικά στην περιορισμένη περιοχή του κόλπου της ωοθυλακιορρηξίας.)
ΠΩΣ ΣΧΗΜΑΤΙΖΕΤΑΙ ΤΟ ΩΧΡΟ ΣΩΜΑΤΙΟ ?
- Ύστερα από τη ρήξη του ωοθυλακίου , το ρήγμα της επιφάνειας τηςωοθήκηςνκλείνει και στη θέση του ωοθυλακίου που κενώθηκε διαπλάσσεται από τα υπολείματα του τοιχώματός του ένα νέο σωμάτιο το ωχρό σωμάτιο.
- Ο σχηματισμός του τελεί υπό την επίδραση της ωχρινοποιητικής ορμόνης του πρόσθιου λοβού της υπόφυσης και τον έλεγχο του υποθαλάμου.
- Σε μια πρώτη φάση μετά τη ρήξη του ωοθυλακίου, το τοίχωμα και ειδικότερα ο κοκκώδης υμένας πτυχώνονται. Το άντρο του ωοθυλακίου περιορίζεται σημαντικάν και γεμίζει με συντρίμματα ωοθυλακικών κυττάρων και πηγμένων αιμορραγικών προϊόντων (αιμορραγικό σωμάτιο) ενώ αργότερα εξαφανίζεται σχεδόν τελείως. Η εξωτερική θήκη μένει αμετάβλητη και περιβάλλει το ωχρό σωμάτιο.
- Σε μια δεύτερη φάση, τα κύτταρα του κοκκώδους υμένα και της εσωτερικής θήκης που σε μερικά είδη συνεχίζουν να πολλαπλασιάζονται για λίγες ημέρες, μεταπλάσσονται σε υπερτροφικά πολυεδρικά κύτταρα τα ωχρινοφόρα κύτταρα.
- Κατά την ωχρινοποίηση των κυττάρων, τα τριχοειδή κύτταρα της εσωτερικής θήκης αναπτύσσονται και προωθούνται σε όλη την έκταση του ωχρού σωματίου, δίνοντάς του όψη συμπαγούς ενδοκρινούς αδένα, που εκκρίνει προγεστερόνη.
ΣΕ ΤΙ ΔΙΑΚΡΙΝΕΤΑΙ ΤΟ ΩΧΡΟ ΣΩΜΑΤΙΟ ?
- Ο χρόνος της παραμονής του στην ωοθήκη διαφέρει γιατί αν το ωάριο δε γονιμοποιηθεί υποπλάσσεται και εξαφανίζεται σύντομα (περιοδικό ωχρό σωμάτιο)
- Αν γονιμοποιηθεί, υπερτρέφεται αργά , γίνεται ογκωδέστερο του περιοδικού σωματίου και διατηρείται συνήθως σχεδόν ως το τέλος της κύησης (κυοφόρο ωχρό σωμάτιο)
ΠΟΙΟΣ Ο ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΩΧΡΟΥ ΣΩΜΑΤΙΟΥ ?
Το ωχρό σωμάτιο εμφανίζει την τυπική κατασκευή ενός συμπαγούς ενδοκρινούς αδένα ο οποίος εκκρίνει προγεστερόνη
ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΩΧΡΟΥ-ΛΕΥΚΟΥ ΣΩΜΑΤΙΟΥ ?
- ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΔΥΟ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΙΣ, Η ΕΚΦΥΛΙΣΗ ΤΟΥ ΩΧΡΟΥ ΣΩΜΑΤΙΟΥ ΕΠΙΤΡΕΠΕΙ ΤΗΝ ΜΕΤΕΠΕΙΤΑ ΩΡΙΜΑΝΣΗ ΝΕΟΥ/ΝΕΩΝ ΩΟΘΗΛΑΚΙΩΝ
- ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΚΦΥΛΙΣΗ, ΤΑ ΩΧΡΙΝΟΦΟΡΑ ΚΥΤΤΑΡΑ ΠΟΥ ΠΡΟΕΡΧΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΘΗΚΗ ΜΕΤΑΤΡΕΠΟΝΤΑΙ ΣΕ ΙΝΟΒΛΑΣΤΕΣ & ΜΑΚΡΟΦΑΓΑ
- ΤΑ ΜΑΚΡΟΦΑΓΑ ΔΙΑΛΥΟΥΝ ΤΑ ΛΟΙΠΑ ΩΧΡΙΝΟΦΟΡΑ ΚΥΤΤΑΡΑ, ΠΟΥ ΠΡΟΕΡΧΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΟΚΚΩΔΗ ΥΜΕΝΑ ΚΑΙ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΗΔΗ ΣΤΟ ΣΤΑΔΙΟ ΤΗΣ ΕΚΦΥΛΙΣΗΣ
- ΣΤΗΝ ΘΕΣΗ ΤΟΥ ΩΧΡΟΥ ΣΩΜΑΤΙΟΥ ΠΑΡΑΓΕΤΑΙ ΤΟ ΛΕΥΚΟ ΣΩΜΑΤΙΟ
- ΤΟ ΛΕΥΚΟ ΣΩΜΑΤΙΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙΤΑΙ ΑΠΟ ΥΠΟΛΕΥΚΟ (ερυθρό στην αγελάδα) ΠΥΚΝΟ ΣΥΝΔΕΤΙΚΟ ΙΣΤΟ, ΜΙΚΡΑΙΝΕΙ ΠΡΟΟΕΔΕΥΤΙΚΑ & ΕΞΑΦΑΝΙΖΕΤΑΙ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΠΟΙΚΙΛΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ
ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΧΙΤΩΝΕΣ ΤΟΥ ΤΟΙΧΩΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ ?
Το τοίχωμα της μήτρας απαρτίζεται από τρεις χιτώνες:
1. Τον ορογόνο/περιμήτριο : αποτελεί συνέχεια του περιτοναίου
2. το μυικό/μυομήτριο : συγκροτείται από τρείς λίγο-πολύ ευδιάκριτες στιβάδες λείων μυικών ινών (εξωτερική,μέση,εσωτερική)
3. το βλεννογόνο/ενδομήτριο : συνδέεται στενά με το μυομήτριο χωρίς την παρεμβολή υποβλεννογόνιου χιτώνα
ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΚΥΚΛΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΣΤΟ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟ ΑΓΕΛΑΔΑΣ & ΘΗΛΑΣΤΙΚΩΝ ?
Σε καθορισμένα χρονικά διαστήματα για κάθε είδος
το γεννητκό σύστημα εμφανίζει κυκλικές μεταβολές που εξαρτώνται από την κυκλική δραστηριότητα της ωοθήκης. Οι μεταβολές αυτές παρουσιάζουν βασικές ομοιότητες στα διάφορα κατοικίδια θηλαστικά. Κατά τη διάρκεια των διαδοχικών σταδίων ή φάσεων ενός γεννητικού κύκλου ο οποίος στην αγελάδα συμπληρώνεται σε 21 ημέρες παρατηρούνται τα εξής:
Α. ΠΡΟΟΙΣΤΡΟΣ :
1. περίπου τριήμερη περίοδο της βαθμιαίας αύξησης του ωοθυλακίου ή ωοθυλακική φάση
Β. ΟΙΣΤΡΟΣ :
1. το ενδομήτριο παχαίνει υπεραιμεί και εξοιδαίνεται
2. τα κύτταρα του επιθηλίου παρουσιάζουν μεγάλη εκκριτική δραστηριότητα
3. Στο τέλος του σταδίου αυτού, που στην αγελάδα διαρκεί περίπου 14 ώρες, επέρχεται η ωοθυλακιορρηξία.
Γ. ΜΕΤΟΙΣΤΡΟΣ :
1. αντιστοιχεί στην περίοδο ανάπτυξης του ωχρού σωματίου
2. οι μητριαίοι αδένες υπερτρέφονται, επιμηκύνονται και γίνονται περισσότερο ελικοειδείς
3. Συνεχίζεται επίσης η εκκριτική δραστηριότητα των κυττάρων του επιθηλίου, ενώ η εξοίδηση του ενδομητρίου υποχωρεί ή εξαφανίζεται
4. Το αναπτυσσόμενο ωχρό σωμάτιο εκκρίνει προγεστερόνη, η οποία είναι απαραίτητη για την καθήλωση του ωαρίου στη μήτρα σε περίπτωση γονιμοποίησης του
Δ. ΔΙΟΙΣΤΡΟΣ :
1. κορυφώνεται η υπερπλασία των μητριαίων
αδένων, οι οποίοι γίνονται εξαιρετικά ελικοειδείς, ενώ το επιθήλιό τους αποτελείται από ψηλά κυλινδρικά κύτταρα με έντονη εκκριτική δραστηριότητα
2. είναι η ενεργός ωχρινική φάση πριν από το τέλος της οποίας εφόσον δεν πραγματοποιηθεί η γονιμοποίηση του ωαρίου το ήδη υπερτροφικό ενδομήτριο συρρικνώνεται, οι αδένες γίνονται βραχύτεροι και λιγότερο σπειροειδείς. Παράλληλα αναστέλλεται η εκκριτική δραστηριότητά τους
3. Τα φαινόμενα αυτά συμπίπτουν με την εκφύλιση του ωχρού σωματίου.
Κατά τον πρόοιστρο & τον οίστρο μεγάλα ωοθυλάκια παράγουν προγεστερόνη ενώ κατά τον μέτοιστρο & τον δίοιστρο το ωχρό σωμάτιο παράγει προγεστερόνη.
ΤΙ ΟΡΙΖΕΤΑΙ ΩΣ ΠΕΡΙΜΗΤΡΙΟ ?
Ο ορογόνος χιτώνας της μήτρας που αποτελεί συνέχεια του περιτοναίου (πλατέων συνδέσμων)
ΤΙ ΟΡΙΖΕΤΑΙ ΩΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟ ?
Ο εσωτερικός/βλεννογόνος χιτώνας της μήτρας που συνδέεται στενά με το μυομήτριο χωρίς την παρεμβολή υποβλεννογόνιου χιτώνα.
(Το επιθήλιο του βλεννογόνου της μήτρας είναι :
1. μονόστιβο κυλινδρικό στη φοράδα και στο σκύλο
2. μονόστιβο κυλινδρικό και κατά τόπους ψευδοπολύτιβο κυλινδρικό στα μηρυκαστικά και στο χοίρο)
ΤΙ ΟΡΙΖΕΤΑΙ ΩΣ ΜΥΟΜΗΤΡΙΟ ?
Ο μυικός χιτώνας ή μυομήτριο συγκροτείται από τρείς λίγο-πολύευδιάκριτες στιβάδες λείων μυικών ινών :
1. Η εξωτερική στιβάδα και ιδιαίτερα η υπορογόνια μοίρα της αποτελείται από επιμήκεις λείες μυϊκές ίνες. 2. Η μέση ή αγγειώδης στιβάδα που σχηματίζεται κυρίως από κυκλικές και σπειροειδείς μυϊκές δεσμίδες, περιέχει τις διακλαδώσεις των μητριαίων
αγγείων.
3. Τέλος η εσωτερική στιβάδα αποτελείται από δεσμίδες λείων μυϊκών ινών οι οποίες έχουν κυκλική διάταξη .
ΤΙ ΟΡΙΖΕΤΑΙ ΩΣ ΦΥΜΑ ΜΗΤΡΑΣ ?
Ο βλεννογόνος τουσώματος και των κεράτων της μήτρας των μηρυκαστικών εμφανίζεται κατά τόπους χωρίς αδένες. Οι θέσεις αυτές στις οποίες το χόριο είναι πλουσιότατο σε κύτταρα παριστάνουν μικρές προεξοχές του βλεννογόνου στρογγυλές και ωοειδείς που λέγονται φύματα.
ΠΟΙΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΣΥΜΒΑΙΝΟΥΝ ΣΤΟΝ ΜΕΤΟΙΣΤΡΟ ΤΗΣ ΑΓΕΛΑΔΑΣ ?
- αντιστοιχεί στην περίοδο ανάπτυξης του ωχρού σωματίου
- οι μητριαίοι αδένες υπερτρέφονται, επιμηκύνονται και γίνονται περισσότερο ελικοειδείς
- Συνεχίζεται η εκκριτική δραστηριότητα των κυττάρων του επιθηλίου
- η εξοίδηση του ενδομητρίου υποχωρεί ή εξαφανίζεται
- Το αναπτυσσόμενο ωχρό σωμάτιο εκκρίνει προγεστερόνη, η οποία είναι απαραίτητη για την καθήλωση του ωαρίου στη μήτρα σε περίπτωση γονιμοποίησης του
ΠΟΙΕΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΣΥΜΒΑΙΝΟΥΝ ΣΤΟΝ ΟΙΣΤΡΟ ΤΗΣ ΑΓΕΛΑΔΑΣ ?
- το ενδομήτριο παχαίνει υπεραιμεί και εξοιδαίνεται
- τα κύτταρα του επιθηλίου παρουσιάζουν μεγάλη εκκριτική δραστηριότητα
- Στο τέλος του σταδίου αυτού, που στην αγελάδα διαρκεί περίπου 14 ώρες, επέρχεται η ωοθυλακιορρηξία
ΤΙ ΟΡΜΟΝΕΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΙ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΩΟΘΗΚΙΚΟΥ ΚΥΚΛΟΥ ?
- Κατά τη διάρκεια του πρόιοιστρου και του οίστρου, μεγάλα ωοθυλάκια παράγουν οιστρογόνα.
- Κατά τη διάρκεια του μέτοιστρου και του δίοιστρου το ωχρό σωμάτιο παράγει προγεστερόνη.
ΤΙ ΙΣΧΥΕΙ ΓΙΑ ΤΟ ΕΙΔΟΣ ΕΠΙΘΗΛΙΟΥ ΤΟΥ ΒΛΕΝΝΟΓΟΝΟΥ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ ΣΤΑ ΔΙΑΦΟΡΑ ΕΙΔΗ ?
- ΦΟΡΒΑΔΑ & ΣΚΥΛΟ : ΜΟΝΟΣΤΙΒΟ ΚΥΛΙΝΔΡΙΚΟ
- ΜΗΡΥΚΑΣΤΙΚΑ & ΧΟΙΡΟ : ΜΟΝΟΣΤΙΒΟ ΚΥΛΙΝΔΡΙΚΟ & ΚΑΤΑ ΤΟΠΟΥΣ ΨΕΥΔΟΠΟΛΥΣΤΙΒΟ ΚΥΛΙΝΔΡΙΚΟ
