w3 rechtsgeschiedenis Flashcards
renaisance
herorientatie op de cultuur van de oude grieken en romeinen in de12e eeuw hiervoor was de achtergrond:
sociale economische ontwikkelingen: opkomst handel, verstedelijk, handel wordt steeds belangrijke en ook steeds meer mensen gaan naar de stad toe.
juridische ontwikkelingen: naast GR (lokaal) ontstaat geleidelijk het ius commune, een grensoverschrijdend Europees recht, gebaseerd op het RR. Het oude feodale stelsel past niet meer zo, er is grensoverschrijdend recht nodig.
rechtswetenschap
ontstaat als wetenschappelijke discipline die aan de universiteiten wordt gegeven (12e en 13e eeuw), rechten ziet op romeins recht en canoniek recht
drie elementen rechtswetenschap, juridische ontwikkeling 12,13e eeuw
1)herontdekking corpus iuris civilis (in het bijzonder de digesten)
2)nieuwe interpretatiemethode : scholastieke methode
3)nieuwe omgeving: de universiteit
wat was de achtergrond van de herontdekking van het corpus iuris civilis
de investituurstrijd: de keizer van het HR stimuleert de receptie van het RR om ideologische redenen: o.a. ulpianus: de keizer is niet aan de wetten gebonden. Hiermee werd in het RR dus gesteld dat het recht van de keizer absoluut was : dit was aantrekkelijk voor de middeleeuwse keizer om zich hierop te beroepen in conflict met de paus
scholastieke methode
in de 12e eeuw ontwikkelden jursiten en theologen de scholastieke methode. De aanname is dat gezaghebbende teksten (bijbel, CIC) een verborgen samenhang kenden.
Tegenspraken werden opgelost door distinctio te maken
wat gebeurde er met de algemene regels uit het RR met scholastieke methode
de algemene regels uit het casuistische romeins recht werden gedestilleerd.
-daarmee vond geen reconstructie plaats van de oorrspronkelijke betekenis , maar actualisering en herontwikkeling van het RR.o
Ontstaan universiteiten
In de 12e en 13e, er wordt een algemene studie (stadium generale ) gegeven, maar de focus ligt op theologie en rechten.
Wat deden Europese vorsten m.b.t. univesiteiten
gingen privileges verbinden aan de universiteit om zo studenten te stimuleren om daar rr te studeren.
politiek belang bij het stimuleren van universiteiten door keizers
er was behoefte aan RR-geleerden wegens de investituurstrijd
de universiteiten ontwikkelden een nieuwe manier van denken: intellectuel
Intellectueel denken waarbij het sociologische figuur de nadruk legde op stuuderen of doceren. (middenklasse ging zich hierdoor beter ontwikkelen)
glossatoren
stroming in de middeleeuwse rechtswetenschap
glossen
studenten maakten dit , veklarende kanttekeningen bij ROmeinsrechtelijke teksten.
glossator
dfe uitleg van de docent over kanttrekingen.
glossa odinaria
een verzameling van ca. 100000 glossen op het cici met groot gezag voor de praktijk (wat niet wordt erkend door de glosse wordt nier erkend in de praktijk)
commentatoren
bartolus, baldus, doorlopende commentaren (anders dan glossen). Net zoals de glossen werd de scholastieke methode toegepast, maar er werd meer een praktijkgerichte uitleg van RR gegeven.
-de commentatoren gaan de door de glossatoren uitgelegde teksten toepassen in de praktijk
belangrijke werken van bartolus
ging over duitse keizer, conflicten tussen verschillende jurisdicties en over burgersch