w3 rechtsgeschiedenis Flashcards

1
Q

renaisance

A

herorientatie op de cultuur van de oude grieken en romeinen in de12e eeuw hiervoor was de achtergrond:
sociale economische ontwikkelingen: opkomst handel, verstedelijk, handel wordt steeds belangrijke en ook steeds meer mensen gaan naar de stad toe.

juridische ontwikkelingen: naast GR (lokaal) ontstaat geleidelijk het ius commune, een grensoverschrijdend Europees recht, gebaseerd op het RR. Het oude feodale stelsel past niet meer zo, er is grensoverschrijdend recht nodig.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

rechtswetenschap

A

ontstaat als wetenschappelijke discipline die aan de universiteiten wordt gegeven (12e en 13e eeuw), rechten ziet op romeins recht en canoniek recht

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

drie elementen rechtswetenschap, juridische ontwikkeling 12,13e eeuw

A

1)herontdekking corpus iuris civilis (in het bijzonder de digesten)
2)nieuwe interpretatiemethode : scholastieke methode
3)nieuwe omgeving: de universiteit

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

wat was de achtergrond van de herontdekking van het corpus iuris civilis

A

de investituurstrijd: de keizer van het HR stimuleert de receptie van het RR om ideologische redenen: o.a. ulpianus: de keizer is niet aan de wetten gebonden. Hiermee werd in het RR dus gesteld dat het recht van de keizer absoluut was : dit was aantrekkelijk voor de middeleeuwse keizer om zich hierop te beroepen in conflict met de paus

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

scholastieke methode

A

in de 12e eeuw ontwikkelden jursiten en theologen de scholastieke methode. De aanname is dat gezaghebbende teksten (bijbel, CIC) een verborgen samenhang kenden.
Tegenspraken werden opgelost door distinctio te maken

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

wat gebeurde er met de algemene regels uit het RR met scholastieke methode

A

de algemene regels uit het casuistische romeins recht werden gedestilleerd.
-daarmee vond geen reconstructie plaats van de oorrspronkelijke betekenis , maar actualisering en herontwikkeling van het RR.o

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Ontstaan universiteiten

A

In de 12e en 13e, er wordt een algemene studie (stadium generale ) gegeven, maar de focus ligt op theologie en rechten.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Wat deden Europese vorsten m.b.t. univesiteiten

A

gingen privileges verbinden aan de universiteit om zo studenten te stimuleren om daar rr te studeren.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

politiek belang bij het stimuleren van universiteiten door keizers

A

er was behoefte aan RR-geleerden wegens de investituurstrijd

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

de universiteiten ontwikkelden een nieuwe manier van denken: intellectuel

A

Intellectueel denken waarbij het sociologische figuur de nadruk legde op stuuderen of doceren. (middenklasse ging zich hierdoor beter ontwikkelen)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

glossatoren

A

stroming in de middeleeuwse rechtswetenschap

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

glossen

A

studenten maakten dit , veklarende kanttekeningen bij ROmeinsrechtelijke teksten.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

glossator

A

dfe uitleg van de docent over kanttrekingen.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

glossa odinaria

A

een verzameling van ca. 100000 glossen op het cici met groot gezag voor de praktijk (wat niet wordt erkend door de glosse wordt nier erkend in de praktijk)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

commentatoren

A

bartolus, baldus, doorlopende commentaren (anders dan glossen). Net zoals de glossen werd de scholastieke methode toegepast, maar er werd meer een praktijkgerichte uitleg van RR gegeven.
-de commentatoren gaan de door de glossatoren uitgelegde teksten toepassen in de praktijk

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

belangrijke werken van bartolus

A

ging over duitse keizer, conflicten tussen verschillende jurisdicties en over burgersch

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

consilia

A

de belangrijkste literatuurvorm binnen commentatoren, bevatte adviezen aan de rechter en procespartijen, waarbij niet alleen naar het RR werd verwezen maar ook naar eigentijdse recht

18
Q

canoniek recht: middeleeuwse rechtsbron

A

de canonisten legden kerkelijke wetten (canones) uit d.m. scholastieke methode. Net zoals bij de glossatoren wordt er met kanttekeningen gewerkt, maar dan op kerkelijk recht

19
Q

belangrijkste werk canoniek recht

A

decreet van gratianus, een standaardverzameling van kerkelijk recht . Tegen de vroege 16e eeuw werden de compilaties samengevoegd en kreeg het de naam corpus iuris canonici

20
Q

gratianus analyse en bestudering van teksen

A

ook hij gebruikte scholastieke methode,hij voegde toevoegingen van annotaties (dicta) dat contradicties ging harmoniseren.

21
Q

hoezo werd het lastig om canoniek en en romeins recht te onderscheiden van elkaar

A

door gebruik van scholastieke methode bij beide, typisch van deze vermenging was de rechterlijke romeins canonieke procedures ordo iudicarius : geinspireerd doro justinianus cici, maar had ook zeker zijn invloed van cr

22
Q

feodaal recht

A

betreft een fusie an het publiek en privaatrecht.
libri feodorium is belangrijkste verzameling en wordt vanaf de 12 e eeuw toegevoegd aan CiC

23
Q

ius commune

A

bestaat deeels uit RR, CR, FR. Het gewoonterecht maakt geen del uit van het standaard ius commune omdat ieder gebied zijn eigen GR heeft

24
Q

engelse common law geboorte

A

tot aan de 12e eeuw golden deze rechtsbronnen in Engeland als elders in Europa. Vanaf de 12e eeuw ontstond er een afwijking van het ius commune en ging het common law centraal staan in engels

25
Q

kern common law

A

rechtersrecht dat werd ontwikkeld door koninklijke rechters. Een verschil met het ius commune is dat het common law ongeschreven is.

26
Q

belangijke politieke gebeurtenis voor het ontstaan van common law

A

1066 verovering van willem de veroveer, hij verslaat de Engelse troepen en annexeert Engeland. Vanaf de 12e eeuws tromen normandische koningen naar uitbreiding van de jurisdictie ten koste vanlokale aadel, door instelling van koninklijke rechters die door engeland gaan rondreizen en lokaal recht gaan spreken in de naam van de koning.

27
Q

writs

A

een soort dagvaarding waarmee een partij wordt gedaagd vor en koninklijke rechter. Dit wordt uitgevaardigd door de koninkijke kanselarij ;chansery op verzoek van procespartij

28
Q

wat is de dagvaarding (writ)

A

een insttuctie van de lokale gezagsdrager (sherrif) om bescherming te bieden aan de klager, tenzij de verweerden bereid is zich voor de koninklijke rechter te verantwoorden

29
Q

institutionalisering van de writs

A

vanaf de 13e eeuw gaat de koninklijke kanselarij bijhouden in welke gevallen al eerder een writ is verleend.

30
Q

in de loop van de 13e eeuw in verband met brengen met writs

A

een geleidelijke uitbreiding van het aantal writs–> uitbreiding jurisdictie koninklijke rechter –> koninklijke rechtspraak is niet langer meer een utizondering, maar regel

31
Q

hoe maakte common law zich geleidelijk los van romeinsrechtelijke invloeden

A

in de 12e en 13e eeuw waren koninklijke rechters vaak universitait geschoolde juristen:cr of rr gestudeerd. Vanaf de 14e eeuw werden ook leken benoemd tot koninklijke rechter

32
Q

nieuwe juridische beroepsgronden common law

A

barristers (pleiten), attorneys (adviseren). Niet geschoold aan universiteiten maar aan in of chancery.

33
Q

reactie tegen common law

A

magna carta 1215, lokale edellieden verzetten zich tegen de uitbreiding van de koninklijke jurisdictie. Daardoor ontstaat militaire opstand tegend e koning. Vervolgens leidt dit tot een vredesverdag tussen janz onder land en baronnen.
-de koning wordt voor het eerst in constitutionele zin gebonden aan de wet

34
Q

reactie tegen het common law: geen nieuwe writs maar

A

equity in 1258 wordt de provisions of oxford door koning edward 1 uitgevaardigd . Er werd daarmee een verbod gelegd op het uitvaardigen van writs in nieuwe gevallen. Writs konden alleen nog maar uitgevaardigd worden in vergelijkbare gevallen.
–>begrenzing van de rechtsmacht van de koninklijke rechters

35
Q

uitzonderlijke gevallen wanneer er geen writ beschikbaar was

A

, dan kon de koning alsnog bescherming bieden o.g.v. zijn geweten.
-hiermee ontstond er een nieuw systeem van koninklijke rechtspraak, namelijk equity

36
Q

wanneer vind equity rechtspraak plaats

A

wanneer er geen writ uitgevaardigd kan worden en het onbillijk zou zijn om niets aan de situatie te doen.

37
Q

waarom wordt equity uitspraak door canoniekr echt beinvloed

A

=wat billijkheid betreft wordt door de rechters (geestelijken bepaald) daarom is er een grote invloed van het CR

38
Q

wie wordt verantwoordelijk voor equity

A

koninklijek kanselarij

39
Q

koninkijke wetgeving

A

-hendrik 2: assize of clarendon: hervorming strafrechtelijke procedures: exclusieve jurisdictie koninklijke rechtbanken in strafrechtelijke zaken en invoering jury 12 mannen
-vanaf het einde vand e 13e eeuw gaat het parlement petities aanbieden aan de koning: de antwoorden daarom moeten gebaseerd worden als wetten (statues). Formeel blijft de koning wetgever, maar in feite gaat het initiateif uit van het parlement
-wetten hebben voorrang boven het common law maar veronderstellen het beste daarvan

40
Q
A