Uned 1: Y Sialensiau Wynebodd Weriniaeth Weimar

Question 1

Pleidiau Gwleidyddol yr Almaen

Answer 1

KPD
USPD
SPD
DDP
ZENTRUM
DVP
DNVP
NSDAP

Question 2

Y Chwydro Almaenig

Answer 2

“revolution”
- 1918: rheolwyd Kaiser Wilhem II
- Ludendorff ddim eisiau cymryd cyfrifoldeb dros colli’r rhyfel
- perswadiwyd Kaiser trosglwyddo grym i’r Reichstag

Question 3

Cytundeb Versailles

Answer 3

“cytundeb heddwch”
- 28 mehefin 1919
- nid oedd hawl yr Almaen i gael cynrychiolaeth
- angen derbyn y telerau
- DIKTAT oedd y cytundeb

Question 4

Telerau Cytundeb Versailles

Answer 4

= 7 mai 1919
Tir: collodd 13% o’i thir, collodd 12% o’i phoblogaeth (Anschluss)
Ad-daliadau: iawndal £6600 miliwn
Nerth Milwrol: dim llu awyr, byddin 100,000, dim milwyr yn y Rheindir

Question 5

Cyfansoddiad Weimar

Question 6

Gwrthryfel y Spartacistiaid Ionawr 1919
(brwydro gwleidyddol)

Answer 6

• sosilawyr eithafol
• nod i ddymchwel y llywodraeth a gosod arweiniaeth sosialaidd
  = 6 ionawr 1919
• protestio yn erbyn diswyddo yn USPD
• Saethodd milwyr at protestwyr . lladd 16
• anfonodd y llywodraeth y Freikorps . 3 diwrnod ymladd
• arestiwyd a lladd Liebkneckt a Luxemburg

Question 7

Gwrthwynebiad y KPD

Question 8

Putsch Kapp

Answer 8

= mawrth 1920
- ymdrech o dde eithafol i gipio pwer
- 13 mawrth: wolfgang kapp cipio rheolaeth o Berlin
- gwrthwynebu prodamasiwn trwy dosbarthu newyddion a thaflenni
- streic wedi chwalu y Putsch ar ol 4 diwrnod

Question 9

Ffurfio’r NSDAP
credoau a thactegau’r Natsiaid

Answer 9

• DAP: Anton Drexler yn Munchen: Medi 1919
• ymunodd Hitler 1919: fuan yn ddamcaniaethwr a prif swyddog propoganda
• 1920 Hitler arwain pwyllgor a ddyfeisio 25 pwynt
  = canol 1921 Hitler anghytuno a Dexler: ethol fel cadeirydd
• gorffennaf 1921 ffurfio’r SA – dychryn, tarfu, brwydro

Question 10

Ideoleg y Natsiaid

Answer 10

= cenedlaetholdeb
= hiliaeth
= gwrth-semitaidd
= gwrth-ddemocratiaeth
= sosialaeth

Question 11

Putsch Munchen 1923

Answer 11

• adain ddde: NSDAP 55,000 o gefnogwyr
• llywodraeth o dan pwysau oherwydd gorchwyddiant
  = cynllun: cipio rheolaeth ym Munchen, cyn gorymdeithio i Berlin
  = gobaith: arwain at chwyldro cenedlaethol unbennaeth
• angen cefnogaeth Bavaria
• gwrthododd Kahr ymuno
• Hitler carcharu am frad

Question 12

Ansefydlogrwydd economaidd

Answer 12

– almaen ddyled genedlaethol enfawr
– problemau economaidd ers cyn dechrau’r rhyfel
– llwyddodd ariannu’r rhyfel
benthyciadau rhyfel
cynyddu arian papur
– dwysaodd problem ar ol Cytundeb Versailles

Question 13

Taliadau Iawndal

Answer 13

• 132 biliwn mark aur, 82 biliwn ddyledus, 50 biliwn taliadau blynyddol
• glwyf seicolegol dwfn
• trwy cytuno gweriniaeth Weimar perygl o chondemio
• Ffrainc anhapus hefo gohiniadau = credu Almaen yn osgoi taliadau
• 16 Ebrill 1922: Cytundeb Rapallo, Almaen a Russia
  cytundeb canslo pob hawliad ariannol a thirogaethol

Question 14

Meddiannu’r Ruhr

Answer 14

= Ffrainc cytuno helpu drwy derbyn taliadau mewn nwyddau
= methu talu 11 Ionawr, Ffrainc meddiannu’r Ruhr
= llywodraeth ddim yn neud dim
– 1923

Question 15

Gorchwyddiant

Answer 15

• chwyddiant i gorchwyddiant
• economi wedi chwalu ar ol Ffrainc a Belg meddiannu’r Ruhr
• arian ddim yn werth papur roedd wedi argraffu
• datblygodd cymdeithasol cyfnewid
• bywyd yn hunllef i lawer
• pobl colli ffydd mewn gweriniaeth: pleidiau eithafol chwith a’r dde ati i fanteisio