Þvagleki

Question 1

Tíðni?

Answer 1

Algengt! Allt að helmingur, 28% með þvagfæravandamál sem valda óþægindum

Question 2

Þrjú level DeLancey’s

Answer 2

Level 1
Cardinal-uterosacral ligament complexinn tengir saman apical hluta legs og vaginu við sacrum. Legsig ef losnar
Level 2
Arcus tendineous fascia pelvis og levator ani fascia styðja miðhluta vaginu
Level 3
Urogenital þind og perineal body styðja við neðri hluta vaginu

Question 3

Tveir fasar eðlilegs þvagláts

Answer 3

1. Söfnunarfasi
   Detrusor vöðvinn slakur, þvagrás og sphincter herptir og styrktir af grindarbotnsvöðvum
2. Losunarfasi
   Detrusor vöðinn herpist, slaknar á þvagrás og grindarbotnsvöðvum

Question 4

Sympatískir taugaþræðir

Answer 4

(L1-L3) Slakar á blöðru og dregur saman internal sphincter í gegnum adrenerga viðtaka (söfnunarfasi)

Question 5

Parasympatískir taugaþræðir

Answer 5

(S2-S4) Draga saman blöðru og slakar á internal sphincter í gegnum múskarínska viðtaka (losunarfasi)

Question 6

Somatískir / sjálfráðir taugaþræðir

Answer 6

(S2-S4) Draga saman external sphincter

Question 7

Hvaða þættir halda inni þvaginu? (4)

Answer 7

1. Hæfni blöðru til að fyllast án þess að auka þrýsting
2. Góður hringvöðvi
3. Lekaþétt slímhúð í þvagrás
4. Góður stuðningur frá grindarbotni!

Question 8

Klínísk flokkun þvagleka (9)

Answer 8

1. Áreynsluþvagleki
2. Bráðaþvagleki
3. Stöðuleki
4. Næturleki
5. Blandaður leki
6. Stöðugur leki
7. Tilfinningarlaus þvagleki
8. Samfararleki
   (9) Overflow (Skilgreining Krissu Jóns)

Question 9

Einkenni og orsakir áreynsluþvagleka

Answer 9

Einkenni:
Þvagleki við áreynslu… (hósti og allt sem hækkar abdominal þrýsting)
Orsakir:
Minnkuð mótstaða í þvagrás og lélegur stuðningur frá grindarbotni (t.d. eftir spangaráverka í fæðingu)
Áverki á hringvöðva við blöðru (trauma, iatrogen)
Hypermobíl urethra v rofs á endopelvic fasciu.
Offita

Question 10

Einkenni og orsakir bráðaþvagleka

Answer 10

Einkenni.
Skyndileg og mikil þvaglátsþörf, komast ekki á klósettið.
Orsakir:
Ofvirk blaðra
Erting á blöðru (blöðrusteinar, cystitis)
Taugasjúkdómar (t.d. Parkinsons)

Question 11

Helstu þættir í fæðingu sem auka líkur á levator ani skaða (3)

Answer 11

1. Aldur
2. Lengd annars stigs
3. Tangarfæðing

Question 12

Greining þvagleka

Answer 12

Saga:
Hvernig þvagleki: hvenær, hvar, hve mikið. Fæðingarsaga (fjöldi, áhaldafæðing, spangaráverkar). Sjúkdómar (sykursýki). Lyf (þvagræsilyf)

Skoðun:
Cystocele? áverkar?, láta sjúkling hósta (passa að fá ekki piss í andlit) Meta styrk grindarbotns með Oxford-skala (1-5)

Rannsóknir:
Þvaglátaskrá, flæðismæling, áreynslulekapróf

Question 13

Meðferð við áreynsluþvagleka

Answer 13

1. Grindarbotnsæfingar hjá sjúkraþjálfara
2. TVT - tension free vaginal tape
   Þvagrás hengd í teip
3. Bulking
   Sprautað fylliefni í veggi þvagrásar

Question 14

TVT vs. bulking

Answer 14

TVT virkar hjá 75% með lélegan sphincter og 90-95% með hypermobila urethru.
Bulking virkar hjá 50%

Question 15

Meðferð við bráðaþvagleka

Answer 15

Konservatív meðferð: Grindarbotnsæfingar, blöðruþjálfun,
Lyfjameðferð
Aðgerð: Bótox

Question 16

Lyf við bráðaþvagleka

Answer 16

Antimuskarínisk lyf 
Tolterodin - (Detrusiol)
Fesoterodin - (Toviaz)
Darafenacin - (Emselex)
Solifenacin - (Vesicare)

Blöðruslakandi lyf
Mirabegron - (Betmiga)

Blönduð virkni - anticolinergi, vöðvaslakandi, staðdeyfandi
Oxybutinin - (Ditropan)

Question 17

Hvenær er áreynslu og bráðaþvagleki algengastir?

Answer 17

Áreynslu verður algengari með aldri og er algengastur hjá 50-60ára. Eftir það verður bráða- og blandaður þvagleki algengari

Question 18

Hvaða sjúkdóma og lyf þarf að hafa í huga hjá konum með bráðaþvagleka?

Answer 18

Sykursýki
Hægðatregða
Bjúgmyndandi sjúkdómar (hjartabilun, bláæðasjukdómar)
Öndunarfærasjúkdómar - takmarka hósta
Hreyfihömlun

Þvagræsilyf
Geðrofs-/svefn-/róandi lyf