psychologisch onderzoek en rapportage pro Justitia (Koenraad & Muller) Flashcards
Wat zijn de specifieke vereisten voor psychologisch onderzoek in opdracht van rechtbank of gerechtshof in het Nederlandse strafproces?
- Psychologen moeten geen standpunt innemen
- Ze bemoeien zich niet met de schuldvraag
- Leveren geen bewijsmateriaal
Waarop richt het psychologisch onderzoek in opdracht van rechtbank of gerechtshof in het Nederlandse strafproces zich?
Vragen van de rechter:
- Aanwezigheid van gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis van geestvermogens
- Toestand ten tijde van het tenlastegelegde
- Inschatting van gevaarlijkheid van onderzochte
- Advies over hoe deze gevaarlijkheid tot aanvaardbare proporties kan worden teruggebracht
Wat is het doel van de rapporterend forensisch psycholoog?
- Gaat in psychologisch onderzoek en rapportage om gedragskundig begrijpen
- Tenlastegelegde bij uitsluiting voorbehouden aan rechter
In welke settingen kan de rapportend forenisch psycholoog plaatsvinden?
- Ambulant (huis van bewaring van de verdachte)
- Ziekenhuis
- Praktijk
- Bij verdachte thuis (gering)
Wat is een triple onderzoek bij de rapporterend forensisch psycholoog?
- In de praktijk vaak sprake van triple onderzoek: psycholoog, psychiater en milieuonderzoeker
- Hebben ieder eigen verantwoordelijkheden
Wat zijn andere bijdragen door psychologen aan de (straf) rechtspleging?
- Gedragskundige daderprofilering, bedoeld om opsporing van dader en bewijs van delict te bevorderen
- Psychologisch onderzoek naar betrouwbaarheid uitspraken door verdachte, slachtoffer en/of getuige
- Gedragskundige ondersteuning bij verhoor door recherche
Wat zijn indicaties voor het betrekken van een forensisch psycholoog?
- Multidisciplinair onderzoek
- Vermoedens persoonlijkheidsproblematiek of stoornissen en problemen op terrein van intellectueel functioneren
Wat is verschil tussen psychologen en psychiaters in multidisciplinair verband?
- Waar psychiatrische diagnostiek zich vooral bezighoudt met kenmerkend individuele
- Wordt dit in psychologische diagnostiek tevens afgezet tegen kenmerkend collectieve van groep waartoe onderzochte behoort
Wat kenmerkt de benadering van individualisering in psychologisch onderzoek?
Kwalitatief van aard, subjectief, gericht op individueel-unieke en persoonlijke betekenisrelaties
Welke middelen worden gebruikt bij individualisering?
- Observatie
- Waarneming
- Gesprekken
- Biografisch onderzoek
- Dossieronderzoek
Waar ligt de nadruk bij individualisering in psychologisch onderzoek?
Op de levensgeschiedenis en leefwereld van de onderzochte, om historische worteling en actuele verankering weer te geven
Hoe wordt objectivering in psychologisch onderzoek gedefinieerd?
Benadering gericht op algemene wetmatigheden, op geleide van regels die buiten het individu geldig zijn
Welke instrumenten vallen onder objectivering in psychologisch onderzoek?
- Intelligentietests
- Persoonlijkheidstests
- Neuropsychologisch onderzoek
- Gestructureerde interviews
- Actuariële risicotaxatieinstrumenten
Wat zijn de aspecten van afwijkend gedrag (Rossenham)?
- Persoonlijk lijden
- Disfunctionaliteit van het gedrag
- Irrationeel en onbegrijpelijk gedrag
- Onvoorspelbaarheid en controleverlies
- Opvallend en onconventioneel gedrag
- Gedrag dat een ongemakkelijk gevoel bij anderen teweegbrengt
Het overtreden van morele normen
Wanneer is er sprake van abnormaliteit?
Bij een van de aspecten van afwijkend gedrag
Wat is het belangrijke onderscheid tussen strafrechtelijke classificatie en psychopathologische classificatie?
- Legaliteitsbeginsel vormt het fundamentele uitgangspunt in het strafrecht voor de kwalificatiebeslissing van de rechter
- Psychopathologische classificatie wordt bepaald door gedragskundigen
Wie worden ingeschakeld bij beweringen over psychopathologie?
Gedragskundigen worden ingeschakeld bij beweringen over psychopathologie
Wat is het doel bij het classificeren van psychopathologische verschijnselen?
Het onderscheiden van groepen, klassen, of subtypen van psychopathologische verschijnselen
Wat is het vereiste voor eenduidige beoordeling bij het classificeren van dezelfde gedragingen door verschillende beoordelaars?
Het classificeren moet gebeuren aan de hand van duidelijke criteria
Wat is een belangrijk aspect van het maken van onderscheid in klassen bij psychopathologische classificatie?
Het moet zinvol zijn om een dergelijk onderscheid in klassen te maken
Wat wordt bedoeld met een diagnose in de psychopathologie?
- Diagnose is klasse van ziekte-eenheid, waarbij sprake is van pathologische fenomenen met karakteristieke eigenschappen, ongeacht hun oorsprong
- Deze klasse wordt ook gekenmerkt door soortgelijke oorzaken die de stoornis hebben uitgelokt en doen voortbestaan
Wat is belangrijk gedurende het psychologisch onderzoek?
Belangrijk is dat gedurende onderzoek de vraagstelling opdrachtgever als maatgevend is voor uitvoering onderzoek
Wat moet de forensisch psycholoog doen tijdens de fase van voorbereiding en exploratie?
- Zich vergewissen van forensisch psychologisch relevante kwesties
- Opdracht alleen aanvaarden binnen zijn expertisegebied
- Weigeren als onpartijdigheid in geding is
Welk model en welk proces bepalen de diagnostiek en het onderzoek in forensisch psychologisch onderzoek?
- Biopsychosociaal model
- Empirische cyclus aan de hand van te toetsen hypothesen
Met welke middelen kan het forensisch onderzoek relevante gegevens over verdachte verzamelen?
- Observatie en waarneming
- Gesprekken
- Testpsychologisch instrumentarium
- Informatie van derden waaronder eerdere hulpverleningscontacten en processtukken
Wat zijn de varianten van observatie in forensisch psychologisch onderzoek?
- Observator: zelfobservatie, observatie door de psycholoog, observatie door anderen
- Naar plaats: thuissituatie, psychiatrisch ziekenhuis, penitentiaire inrichting, observatiekliniek
- Naar frequentie: incidenteel dan wel permanent
- Naar ordening: gestructureerd dan wel ongestructureerd
Hoe fungeert de psycholoog zelf in het observatieproces?
Als een spiegel, waarbij de vraag aan de orde is: ‘Wat brengt de ander bij mij teweeg?’
Waaruit blijkt de betekenis van observatie in forensisch psychologisch onderzoek?
Niet alleen de inhoud van gesprekken is van belang, maar ook de aard van het contact waarmee de onderzochte vorm geeft aan de relatie met de psycholoog
Hoe verschilt het aantal gesprekken tussen psycholoog en gedetineerde in ambulant en klinisch onderzoek?
- In ambulant onderzoek meestal 3 tot 4 gesprekken
- In klinisch onderzoek beduidend meer gesprekken
Wat zijn de voorwaarden voor het voeren van gesprekken in forensisch psychologisch onderzoek?
Meewerking en aanspreekbaarheid van de verdachte
Wat is het doel van de gesprekken in forensisch psychologisch onderzoek?
Informatie verzamelen en een werkrelatie opbouwen
Waarom is het van belang om rekening te houden met vertekening of vervalsing van informatie door de verdachte?
Om de betrouwbaarheid van de verkregen informatie te waarborgen
Welke plaats neemt het levensverhaal van de onderzochte in tijdens de gesprekken?
Een belangrijke plaats, vooral in het psychologisch onderzoek in engere zin
Waar ligt het accent van het psychologisch onderzoek met betrekking tot het levensverhaal van de onderzochte?
Op de belevingswereld in het autobiografisch verhaal, inclusief de psychologische interpretatie
Waarom speelt informatie over het verleden van de onderzochte een belangrijke rol in de inschatting van toekomstig gedrag?
Het verleden kan voorspellende informatie bieden over de kans op herhaling van bepaald gedrag
Waarom is het van belang om te voorkomen dat het onderzoek een eenzijdig beeld geeft van de pathologie?
Gezonde kanten bepalen mede de spankracht en de beoordeling of er sprake is van pathologie
Waarom zijn zowel autoamnese als heteroamnese onmisbaar in het forensisch psychologisch onderzoek?
Ze zijn onmisbaar voor een volledig beeld: autoamnese geeft informatie over de onderzochte zelf, terwijl heteroamnese betekenisvolle informatie van anderen bevat
Waarom wordt het gebruik van psychologische tests in forensische psychologie aanbevolen?
Het zorgt voor objectivering van informatie