Over de verdwijning van de rede

Question 1

Geef de biografische elementen van Alain Finkielkraut.

Answer 1

• °1949, Pools-joods
• cultuurfilosoof
• verslaggever tijdens proces Barbie (Duitser van Gestapo)
• scheef in 1949 ‘La défaite de la pensée’

Question 2

Wat is de these van Alain Finkielkraut?

Answer 2

tweedeling:
1) dagelijkse leven (“vie cottidienne”), beroepsleven, spel en sport -> cultuur (met kleine ‘c’) -> cultuur wordt tot Cultuur verheven
2) denkend leven (‘la vie avec la pensée’), kopiisten, muzikanten, salons uit de 18de eeuw -> Cultuur (met grote ‘c’) -> tijd van primaat hebbend is voorbij (elitair én gerespecteerd)

Question 3

Geef de biografische elementen van René Descartes.

Answer 3

• °1596 (Fr.) in dorpje Descartes
• zoon v. lid v.h. ‘Parlement’ (was toen rechtbank)
• weinig bekend, uitbesteed aan een min
• naar jezuïten-college gestuurd (la Fleche), heel strikt
• 1628: naar noordelijke Nederlanden (Amsterdam)
• omringd door denkers
• sterk geïnteresseerd in ‘natuur’
• groot wiskundige en filosoof
• schreef in 1637 ‘la Discours de la méthode’
• zoekt beschermheer
• Christina van Zweden trekt hem aan
• stierf in 1650 door slaaptekort in Zweden

Question 4

Wat betekent ‘Discours de la méthode’?

Answer 4

= ‘Een verhandeling over de methode’

Question 5

Wat is de leer van Descartes volgens zijn Discours de la méthode?

Answer 5

1) Iedereen heeft verstand: Gebruik het goed!
2) De methode: Begrijp wat je kunt met je verstand.
3) Begin bij twijfel:
- Zintuigen: Kunnen bedriegen.
- Verstand: Kan zich vergissen.
- De wereld: Kan een droom zijn.
4) Cogito ergo sum: “Ik denk, dus ik ben” → 1 idée claire et distincte.
5) Perfect idee:
Ik ben imperfect, maar kan een perfect idee bedenken.
Een perfect idee komt niet uit imperfectie → God gaf het idee.
6) God:
Perfecte dingen bestaan, want bestaande dingen zijn perfecter dan onbestaande.
God schept alleen bestaande dingen → God schiep de wereld.

Question 6

Wat is het belang van de leer van Descartes?

Answer 6

Descartes heeft groot vertrouwen in de mens en wat de mens kan

Question 7

Geef de biografische elementen van Montesquieu.

Answer 7

• °1689, Bordeaux, Frankrijk
• rijk gehuwd
• lid van het ‘parlement’
• erfde baronie van zijn oom (titel + grond)
• politiek na 1715

Question 8

Wat is het belangrijkste werk van Montesquieu?

Answer 8

De l’Esprit des Loix
(“Over de Geest van de Wetten”)

Question 9

Wat zegt Montesquieu in zijn De l’Esprit des Loix?

Answer 9

Waar komen wetten die heersen in landen vandaan?
1) Elk land heeft specifieke geografische kenmerken
2) Deze hebben een invloed op het karakter v.d. bevolking (bv. Schotland is rotsachtig -> weinig bevolking)
3) Karakter v bevolking -> collectief belang = ‘volonté général’
(bv. Nederlanders willen geen overstromingen)
4) Er is dus per staat één bestuur nodig = ‘universeel bestuur’ (maar is een utopie)

Question 10

Geef de biografische elementen van Karl Marx.

Answer 10

• °19de eeuw, Trier, Duitsland
• tijd v industrialisering (= slechte tijd)
  -> Marx stelt de vraag: “Hoe gaat het verder met onze maatschappij?”
  -> “Het communistisch manifest” (1848) + “Das Kapital” (1867)

Question 11

Wat is het belang van de leer van Carl Marx?

Answer 11

Terwijl Descartes zegt dat de rede universeel is en Montesquieu het in verticale lijnen verdeelt, verdeelt hij het in horizontale lijnen per klasse.

Question 12

Wat is het belang van de leer van Montesquieu?

Answer 12

Terwijl Descartes zegt dat de rede universeel is, verdeelt hij het in verticale lijnen per land.

Question 13

Bespreek de leer van Carl Marx.

Answer 13

Zie cursus (maak leuk schema ofzo weet ik veel braindump)