Geheimhoudingsplicht Flashcards
Rb Amsterdam 17 november 2022 (geheimhouding en verschoningsrecht)
Notamail 29 november 2022, 279
Casus: tante van mevrouw X is overleden. In het laatste testament is de mantelzorger benoemd tot enig erfgenaam. Er zijn ernstige twijfels over het laatste testament, omdat mevrouw mogelijk niet meer in staat was haar eigen wil te bepalen en de mantelzorger haar heeft beïnvloed. Om te achterhalen of de notaris de wilsbekwaamheid heeft getoetst, moeten er stukken worden overlegd. Notaris beroept zich op zijn verschoningsrecht.
Rechtsvraag: Kan de notaris zich beroepen op zijn verschoningsrecht?
Antwoord voorzieningenrechter: in beginsel is de notaris ten aanzien van al hetgeen waarvan hij uit hoofde van zijn werkzaamheid als zodanig kennis neemt tot geheimhouding verplicht (art. 22 WNA). Volgens vaste rechtspraak behoort daartoe de informatie over de gang van zaken die heeft geleid tot het tot stand komen van een akte of de wijze waarop de notaris zich een oordeel heeft gevormd over bijvoorbeeld de wilsbekwaamheid.
In casu zijn er aanleidingen waaruit het lijkt alsof de notaris de wilsbekwaamheid niet goed heeft getoetst, en hij dienst had moeten weigeren:
- stappenplan wilsbekwaamheid is niet gevolgd, althans dat heeft de notaris niet gevonden in het dossier (wel een aantekening dat er niet wordt getwijfeld aan de wilsbekwaamheid van mevrouw, alleen wat doof)
- volgens een hoogleraar ouderengeneeskundige blijkt (achteraf) dat mevrouw psychisch zeer kwetsbaar was
- de mantelzorger is meegenomen in correspondentie en er bestaan vermoedens dat hij ook bij het passeren aanwezig was
- mantelzorger stond ook opgenomen in iemand anders testament (bij notaris niet bekend)
Het verschoningsrecht werpt hier een belemmering op voor waarheidsvinding. Het hele dossier moet worden overlegd om te kunnen beoordelen of het testament moet worden vernietigd.
HvJ EU 8 december 2022 (advocaat hoeft grensoverschrijdende constructie niet te melden aan derden)
Notamail 12 december 2022, 291
Casus: sinds 1 januari 2021 moeten adviseurs die betrokken zijn bij een grensoverschrijdende constructie melding doen bij de Belastingdienst (10h Wet op de internationale bijstandsverlening bij de heffing van belastingen). Adviseurs als advocaten en notarissen kunnen zich beroepen op hun geheimhoudingsplicht cq verschoningsrecht. Volgens lid 5 hebben advocaten en notarissen dan wel een kennisgevingplicht: zij moeten andere adviseurs (en zijn die er niet de cliënt) wijzen op hun verplichting om hier melding van te doen.
Rechtsvraag: is de kennisgevingsplicht van de advocaat (en daarmee waarschijnlijk ook de notaris) in lijn met Europees recht?
Antwoord Europese Hof van Justitie: nee, dit vormt een inmenging van artikel 7 Handvest van de grondrechten van de Europese Unie: recht op eerbiediging van de communicatie tussen advocaten en hun cliënten. de andere adviseurs hoeven niet op de hoogte te zijn van de aanwezigheid, laat staan identiteit van de advocaat. De kennisgevingsplicht leidt tot dezelfde inmenging met art. 7 als de meldingsplicht, dus is het raar dat dit zo is vormgegeven. Bovendien gaat dit niet voor minder misbruik zorgen , omdat de advocaat sowieso al zijn cliënt moet wijzen op zijn meldingsplicht.
Rb. Gelderland 4 juli 2022 (notaris moet informatie verstrekken om wensen van testateur te achterhalen)
Notamail 20 juli 2022, 166
Casus: over een legaat in het laatste testament van erflaatster is discussie over de geldigheid van het testament. Tussen legataris en erfgenamen bestaat een geschil. Legataris vordert stukken van de notaris (gespreksnotities, eerdere concepten, voorafgaande testamentten) om aan te tonen dat de erflaatster dit al eerder zo wilde.
Rechtsvraag: welke prevaleert in casu, de geheimhoudingsplicht/het verschoningsrecht of het belang van de legataris?
Antwoord: De notaris moet in beginsel geheimhouding betrachten met betrekking tot hetgeen hem in zijn hoedanigheid van notais is toevertrouwd. Daartoe behoren alle stukken waarvan legataris nu afgifte vordert. Desondanks kan hij gehouden zijn de stukken te verstrekken als het belang van, in dit geval legataris, nog zwaarder weegt dan het belang van de notaris bij geheimhouding.
Het belang van de legataris weegt hier zwaarder. Uit deze stukken kan immers blijken dat ondanks het mankement in de totstandkoming van erflaatster, het opgenomen legaat wel in overeensteming is met een al langer bestaande wil. Legataris kan dit goed gebruiken in de bodemprocedure.
