college 4: gevaar, gevaarlijkheid en tbs

Question 1

Wat is tbs (in het kort)?

Answer 1

Sanctie die rechter kan opleggen bij veroordeling van gevaarlijke dader met psychische stoornis voor ernstig strafbaar feit

Question 1

Waarvoor is tbs bedoeld?

Answer 1

• Als maatregel, geen straf
• Samenleving beschermen tegen gevaar
• Niet om strafbare feit te vergelden

Question 2

Wat zijn de nevendoelen van tbs?

Answer 2

• Behandeling
• Resocialisatie

Question 3

Wat is de behandeling van tbs?

Answer 3

• Verdachte terug te laten keren in samenleving
• Gevaar moet wel verminderd worden, zodat terugkeer mogelijk is

Question 4

Wat zijn de twee vormen (modaliteiten) van tbs?

Answer 4

• Met dwangverpleging: gedwongen opname in een tbs-kliniek (FPC)
• Met voorwaarden: varieert

Question 5

Wat is de route van geleidelijke terugkeer in de samenleving bij tbs met dwangverpleging?

Answer 5

• Begeleid verlof
• Onbegeleid verlof
• Transmuraal verlof
• Proefverlof
• Voorwaardelijke beëindiging van de dwangverpleging

Question 6

Wanneer kan tbs worden opgelegd volgens het juridische kader?

Answer 6

• Strafbaar feit begaan
• Ontoerekenbaarheid
• Naast gevangenisstraf, maar dan wordt eerst gevangenisstraf tenuitvoergelegd

Question 7

Wat is de duur van tbs?

Answer 7

• Staat niet van tevoren vast: maatregel kan worden verlengd
• In sommige gevallen is duur gemaximeerd

Question 8

Wat zijn de opvolgende juridische beslissingen voor het opleggen van tbs?

Answer 8

• Gelasten van tbs
• Keuze van de modaliteit: tbs met dwangverpleging of tbs met voorwaarden (geen dwangpleging)?

Question 9

Wat zijn de materiële vereisten voor het gelasten van tbs (art. 37a lid 1 Sr)?

Answer 9

• Ernstig delict
• Psychische stoornis
• Gevaar

Question 10

Wat is het formule vereiste voor het gelasten van tbs (art. 37a lid 3 Sr)?

Answer 10

Gedragsdeskundige rapportage

Question 11

Wat is het objectief criterium voor het gelasten van tbs?

Answer 11

• Gevangenisstraf van vier jaar of meer wel of een van opgesomde misdrijven o.a. bedreiging (art. 285 Sr), belaging (art. 285b Sr) en bezit/handel/productie softdrugs (art. 11 lid 2 Opiumwet). (art. 37a lid 1 sub 2 Sr)
• Geen hoge drempel op door in algemeen hoge strafmaxima
• Tbs kan dus ook al bij kleine misdrijven, zoals winkeldiefstal en verkeersdelicten

Question 12

Wat is de wet bij het stoornisvereiste?

Answer 12

• Vereist is dat ‘bij de verdachte tijdens het begaan van het feit gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis van de geestvermogens bestond’ (art. 37a lid 1 sub 1 Sr)
• Verouderd taalgebruik voor psychische stoornis
• Omvat zowel aangeboren als tijdens het leven ontwikkelde stoornissen
• Gelijktijdigheidsverband met het delict vereist
• Geen causaal verband

Question 13

Wat is de verhouding tussen recht en psychiatrie bij het stoornisvereiste?

Answer 13

• Psychiater geeft gedragswetenschappelijk oordeel over aanwezigheid van stoornis
• Rechter geeft juridisch oordeel
• Hoeven niet samen te vallen

Question 14

Waaruit bestaat het rapport voor tbs?

Answer 14

• Aanwezigheid van stoornis en gevaar en verband daartussen
• Advies over opleggen van tbs
• Voor oplegging van tbs is niet vereist dat dit is geadviseerd

Question 15

Wat is de weigeraarsproblematiek bij tbs?

Answer 15

In praktijk weigeren verdachten geregeld deelname aan het onderzoek, kan vaststelling van stoornis en gevaar frustreren

Question 16

Waartoe kan weigeraarsproblematiek leiden bij tbs?

Answer 16

• Art. 37a lid 4 Sr
• Tbs niet wordt opgelegd
• Zonder rapport is lastig vast te stellen of voldaan is aan gevaarscriterium
• Rechter weet dan niet of het wel zinvol is om tbs op te leggen

Question 17

Wat zijn de oplossingen voor weigeraarsproblematiek bij tbs?

Answer 17

• Rapportage voor zover medewerking verdachte niet is benodigd
• Doorbreking medisch beroepsgeheim (art. 37a lid 6 Sr)

Question 18

Wanneer verlengen van tbs?

Answer 18

• Ongeacht modaliteit van tbs, in eerste instantie twee jaar (art. 38d lid 1 Sr)
• Daarna kan rechter maatregel telkens met één of twee jaar verlengen (art. 38d lid 2 Sr)

Question 19

Wat is de maximale duur van tbs (art. 38e Sr)?

Answer 19

• Met voorwaarden: 9 jaar
• Met dwangverpleging (geen geweldsmisdrijf): 4 jaar niet opgelegd n.a.v. geweldsmisdrijf
• Tbs met dwangverpleging n.a.v. geweldsmisdrijf: onbeperkt

Question 20

Wat zijn de vereisten voor het verlengen van tbs?

Answer 20

• Vordering van OM
• Aanwezigheid van gevaar
• Gedragsdeskundige rapportage
• Psychische stoornis, tijdens verlening niet tijdens begaan van feit

Question 21

Wat is het gevaar in het preventieve strafrecht?

Answer 21

• Vormt aanleiding voor preventief strafrechtelijk optreden
• Kan preventief optreden rechtvaardigen: consequentialistische/utilistische benadering
• Normeert risicostrafrecht

Question 22

Wat is de consequentialistische/utilistische benadering?

Answer 22

Vraag of schade die optreedt als gevaar zich verwezenlijkt groter is dan schade die zou optreden als er wel wordt ingegrepen

Question 23

Wat is de normering van het risicostrafrecht?

Answer 23

Gevaarscriteria bepalen wanneer preventief ingrijpen wel en niet is toegestaan en begrenzen het daarmee

Question 24

Wat is het juridische gevaar begrip?

Answer 24

• Veel breder dan beeld van mensen die mensen hebben van een gevaarlijke dader
• Verschilt per maatregel

Question 25

Wat zijn belangrijke aspecten van gevaar?

Answer 25

• Vereiste aard en ernst van toekomstige strafbare feit
• Vereiste kans hierop

Question 26

Waarom is er onduidelijkheid over het vereiste gevaar?

Answer 26

• In veel gevallen is er geen duidelijk antwoord over wat vereiste gevaar moet zijn
• Wat is de vereiste aard, ernst en kans?
• Hoger vereist gevaar voor tbs met dwangpleging