Aralin 3: Tekstong Naratibo Flashcards
Ang __________________________ ay ilan sa mga halimbawa ng tekstong naratibo.
maikling kuwento, pabula, alamat, at nobela
Isa sa mga layunin ng naratibong di piksiyon ang ___________________________ sa mga mambabasa kayâ naman kahit ito’y nakabatay sa katotohanan ay higit itong nakatuon sa katotohanang may kaugnayan sa emosyonal at moral na anggulo sa halip na sa paghahanap ng katotohanan sa lahat ng detalye na kailangan pang gamitan ng pananaliksik na siya namang taglay ng isang tekstong impormatibo.
mang-aliw o manlibang
Sa pagsulat ng naratibong ____________________ ay lumulutang ang mga elemento ng isang kuwento.
di piksiyon
Ang _______________________ ay karaniwang nangyayari kapag nagkita-kita o nagsalo na ang mag-anak o maging ang magkakaibigan subalit minsan, ang ___________ ay hindi lang basta naibabahagi nang pasalita.
- pagsasalaysay o pagkukuwento
- salaysay
Sa halip, naitatala rin ang mga pasasalaysay o pagkukuwento sa mga pahina ng isang _______________.
talaarawan
Ang ________________ ay pagsasalaysay o pagkukuwento ng mga pangyayari sa isang tao o mga tauhan, nangyari sa isang lugar at panahon o sa isang tagpuan nang may maayos na pagkakasunod-sunod mula simula hanggang katapusan, na tinatawag ding ___________.
- tekstong naratibo
- banghay
Gayundin naman, ang ___________ ay nakapagtuturo ng kabutihang-asal, mahahalagang aral, at mga pagpapahalagang pangkatauhan tulad ng kahalagahan ng pagiging mabuti at tapat, na ang kasamaan ay hindi nagtatagumpay laban sa kabutihan, ang kasipagan at pagtitiyaga ay nagdudulot ng tagumpay, at iba pa.
naratibo
Halimbawa ng tulang pasalaysay
epiko
May Iba’t Ibang Pananaw o __________________________ sa Tekstong Naratibo
Punto de Vista (Point of view)
Sa pagsasalaysay o pagkukuwento ay may mga ____________________ sa mga pangyayari.
matang tumutunghay
Ito ang ginamit ng manunulat na paningin o pananaw sa pagsasalaysay.
matang tumutunghay sa mga pangyayari
Ang pinakakaraniwang ginagamit para sa naratibo ay ang _____________________.
una at ikatlong panauhan
Bihirang-bihirang magamit ang __________________.
ikalawang panauhan
Sa mas mahahabang naratibo tulad ng _________ ay maaaring hindi lang iisa kundi nagbabago-bago ang ginagamit na pananaw.
nobela
Sa pananaw na ito, isa sa mga tauhan ang nagsasalaysay ng mga bagay na kanyang nararanasan, naaalala, o naririnig kayâ gumagamit ng panghalip na akó.
Unang Panauhan
Dito sa pananaw na ito’y mistulang kinakausap ng manunulat ang tauhang pinagagalaw niya sa kuwento kaya’t gumagamit siya ng mga panghalip na ka o ikaw
subalit tulad ng unang nasabi, hindi ito gaanong ginagamit ng mga manunulat kanilang pagsasalaysay.
Ikalawang Panauhan
Ang mga pangyayari sa pananaw na ito ay isinasalaysay ng isang taong walang relasyon sa tauhan kayâ ang panghalip na ginagamit niya sa pagsasalaysay ay siya.
Ikatlong Panauhan
Ang tagapagsalaysay sa pananaw na ito ay tagapag-obserba lang at nása labas siya ng mga pangyayari.
Ikatlong Panauhan
May tatlong uri ang ikatlong panauhan.
- Maladiyos na panauhan
- Limitadong panauhan
- Tagapag-obserbang panauhan
Ito ay uri ng ikatlong panauhan na nababatid niya ang galaw at iniisip ng lahat ng mga tauhan.
Maladiyos na panauhan
Ito ay uri ng ikatlong panauhan na napapasok niya ang isipan ng bawat tauhan at naihahayag niya ang iniisip, damdamin, at paniniwala ng mga ito sa mga mambabasa.
Maladiyos na panauhan
Ito ay uri ng ikatlong panauhan na nababatid niya ang iniisip at ikinikilos ng isa sa mga tauhan subalit hindi ang sa iba pang tauhan.
Limitadong panauhan
Ito ay uri ng ikatlong panauhan na hindi niya napapasok o nababatid ang nilalaman ng isip at damdamin ng mga tauhan.
Tagapag-obserbang panauhan
Ito ay uri ng ikatlong panauhan na tanging ang mga nakikita o naririnig niyang mga pangyayari, kilos, o sinasabi lang ang kanyang isinasalaysay.
Tagapag-obserbang panauhan
Sa pananaw dito ay hindi lang iisa ang tagapagsalaysay kaya’t iba’t ibang pananaw o paningin ang nagagamit sa pagsasalaysay.
Kombinasyong Pananaw o Paningin
Sa pananaw dito ay karaniwan itong nangyayari sa isang nobela kung saan ang mga pangyayari ay sumasakop sa mas mahabang panahon at mas maraming tauhan ang naipakikilala sa bawat kabanata.
Kombinasyong Pananaw o Paningin
May dalawang paraan kung paano inilalahad o ipinahahayag ng mga tauhan ang kanilang
diyalogo, saloobin, at damdamin:
- Direkta o Tuwirang Pagpapahayag
- Di direkta o Di tuwirang Pagpapahayag
Sa ganitong uri ng pagpapahayag, ang tauhan ay direkta o tuwirang nagsasaad o nagsasabi ng kanyang diyalogo, saloobin, o damdamin.
Direkta o Tuwirang Pagpapahayag
Ito ay uri ng pagpapahayag na ginagamitan ng panipi.
Direkta o Tuwirang Pagpapahayag
Sa ganitong paraan ng pagpapahayag ay nagiging natural at lalong lumulutang ang katangiang taglay ng mga tauhan.
Direkta o Tuwirang Pagpapahayag
Sa ganitong paraan ng pagpapahayag ay higit din nitong naaakit ang mga mambabasa sapagkat nagiging mas malinaw sa kanya ang eksaktong mensahe o sinabi ng tauhan at ang paraan ng pagkakasabi’ y naghuhudyat din sa uri ng damdaming taglay kaysa kung lalagumin o hindi direktang sasabihin ng tagapagsalaysay.
Direkta o Tuwirang Pagpapahayag
Sa ganitong paraan ng pagpapahayag ay ang tagapagsalaysay ang naglalahad sa sinasabi, iniisip, o nararamdaman ng
tauhan sa ganitong uri ng pagpapahayag.
Di direkta o Di tuwirang Pagpapahayag
Sa ganitong paraan ng pagpapahayag ay hindi na ito ginagamitan ng panipi.
Di direkta o Di tuwirang Pagpapahayag
Ang isang katangiang taglay ng lahat ng tekstong naratibo ay ang ___________________ kayâ naman taglay ng mga ito ang mahahalagang elementong lalong magbibigay-daan sa nakalilibang, nakaaaliw, at nakapagbibigay-aral na pagsasalaysay.
pagkukuwento
Sa mga elementong ito rin makikita kung paano naihahabi o pumapasok ang mga _____________________.
tekstong deskriptibo
Ito ay elemento ng tekstong naratibo na lahat ng tekstong naratibo ay nagtataglay ng mga tauhan.
Tauhan
Ito ay elemento ng tekstong naratibo na ang dami o bilang ng tauhan ay dapat umayon sa _______________________.
- Tauhan
- pangangailangan
Mahirap itakda ang _________ ng tauhang magpapagalaw sa tekstong naratibo
bilang
Ang ___________________ lámang ang maaaring magtakda nito.
pangangailangan
May dalawang paraan sa pagpapakilala ng tauhan—
ang expository at ang dramatiko
Ito ay uri ng pagpapakilala ng tauhan na ang tagapagsalaysay ang magpapakilala o maglalarawan sa pagkatao ng tauhan.
Expository
Ito ay uri ng pagpapakilala ng tauhan kung kusang mabubunyag ang karakter dahil sa kanyang pagkilos o pagpapahayag.
dramatiko
Ang karaniwang tauhan sa mga akdang naratibo ay ang sumusunod:
a. Pangunahing Tauhan
b. Katunggaling Tauhan
c. Kasamang Tauhan
d. Ang May-akda
Ito ay karaniwang tauhan sa mga akdang naratibo na siya ang bidang umiikot ang mga pangyayari sa kuwento mula simula hanggang sa katapusan.
Pangunahing Tauhan
Ito ay karaniwang tauhan sa mga akdang naratibo na karaniwang iisa lamang.
Pangunahing Tauhan
Ito ay karaniwang tauhan sa mga akdang naratibo na ang kanyang mga katangian ay ibinabatay sa tungkulin o papel na kanyang gagampanan sa kabuoan ng akda.
Pangunahing Tauhan
Ito ay karaniwang tauhan sa mga akdang naratibo na ang kontrabida ay siyang sumasalungat o kalaban ng pangunahing tauhan.
Katunggaling Tauhan
Ito ay karaniwang tauhan sa mga akdang naratibo na mahalaga ang papel ng tauhang ito sapagkat sa mga tunggaliang nangyayari sa pagitan nila, nabubuhay ang mga pangyayari sa kuwento at higit na napatitingkad ang mga katangian ng pangunahing tauhan.
Katunggaling Tauhan
Ito ay karaniwang tauhan sa mga akdang naratibo na gaya ng ipinahihiwatig ng katawagan, ito ay karaniwang kasáma o kasangga ng pangunahing tauhan.
Kasamang Tauhan
Ito ay karaniwang tauhan sa mga akdang naratibo na ang pangunahing papel o tungkulin niya ay sumuporta, magsilbing hingahan, o kapalagayang-loob ng pangunahing tauhan.
Kasamang Tauhan
Ito ay karaniwang tauhan sa mga akdang naratibo na sinasabing ang pangunahing tauhan at ang may-akda ay lagi nang magkasama sa kabuoan ng akda.
Ang May-akda
Ito ay karaniwang tauhan sa mga akdang naratibo na bagama’t ang namamayani lamang ay ang kilos at tinig ng tauhan, sa likod ay laging nakasubaybay ang kamalayan ng makapangyarihang
awtor.
Ang May-akda
Ayon sa aklat na __________________ ni __________________ isang Ingles na manunulat, may dalawang uri ng tauhan ang maaaring makita sa isang tekstong naratibo.
- Aspects of the Novel (1927)
- E.M. Forster
Ang dalawang uri ng tauhan ang maaaring makita sa isang tekstong naratibo:
a. Tauhang Bilog (Round Character)
b. Tauhang Lapad (Flat Character)
Ito ay uri ng tauhan na maaring makita sa isang tekstong naratibo ni E.M. Forster na isang tauhang may multidimensiyonal o maraming saklaw ang personalidad.
Tauhang Bilog (Round Character)
Ito ay uri ng tauhan na maaring makita sa isang tekstong naratibo ni E.M. Forster na tulad ng isang tunay na katauhan, nagbabago ang kanyang pananaw, katangian, at damdamin ayon sa pangangailangan.
Tauhang Bilog (Round Character)
Ito ay uri ng tauhan na maaring makita sa isang tekstong naratibo ni E.M. Forster na ang isang tahimik at mapagtimping tauhan, halimbawa, ay maaaring magalit at sumambulat kapag hinihingi ng sitwasyon o pangyayari sa kuwento at pangangailangang magbago ang taglay niyang katangian at lumutang ang nararapat na emosyon o
damdamin.
Tauhang Bilog (Round Character)
Ito ay uri ng tauhan na maaring makita sa isang tekstong naratibo ni E.M. Forster na ang tauhang nagtataglay ng iisa o dadalawang katangiang madaling matukoy o predictable.
Tauhang Lapad (Flat Character)
Ito ay uri ng tauhan na maaring makita sa isang tekstong naratibo ni E.M. Forster na madaling mahulaan at maiugnay sa kanyang katauhan ang kanyang mga ikinikilos at maituturing na stereotype tulad ng mapang-aping madrasta, mapagmahal na ina, tin-edyer na hindi sumusunod sa magulang, at iba pa.
Tauhang Lapad (Flat Character)
Ito ay uri ng tauhan na maaring makita sa isang tekstong naratibo ni E.M. Forster na karaniwang hindi nagbabago o nag-iiba ang katangian ng tauhang lapad sa kabuoan ng kuwento.
Tauhang Lapad (Flat Character)
Bagama’t madaling matukoy o predictable ang __________________ ay hindi niya iminumungkahi ang pagtatanggal sa ganitong uri ng tauhan sa pagsulat ng akda upang masalamin pa rin nito ang tunay na kalakaran ng mga tauhan sa ating mundo.
tauhang lapad
Ito ay elemento ng tekstong naratibo na tumutukoy hindi lang sa lugar kung saan naganap ang mga pangyayari sa akda kundi gayundin sa panahon (oras, petsa, taon) at maging sa damdaming umiiral sa kapaligiran nang maganap ang mga pangyayari tulad ng kasayahang dalá ng pagdiriwang sa isang kaarawan, tákot na umiiral dahil sa malakas na hampas ng hangin at ulang dála ng bagyo, romantikong paligid sanhi ng maliwanag na buwang nakatunghay sa magkasintahang naghahapunan sa isang hardin, matinding págod ng magsasakang nag-aararo sa ilalim ng tirik na tirik na araw, kalungkutan at dalamhati ng pamilyang nakatunghay habang ibinababa sa kanyang huling hantungan ang isang minamahal, at iba pa.
Tagpuan at Panahon
Ito ay elemento ng tekstong naratibo na ito ang tawag sa maayos na daloy o pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari sa mga tekstong naratibo upang mabigyang-linaw ang temang taglay ng akda.
Banghay
Ito ay elemento ng tekstong naratibo na makikita sa ibaba ang karaniwang banghay o balangkas ng isang naratibo.
Banghay
Ito ang mga karaniwang banghay o balangkas ng isang tekstong naratibo.
- Pasimula
- Saglit na kagandahang pangyayari
- Suliranin
- Kasukdulan
- Kakalasan
- Wakas
Ito ay karaniwang banghay o balangkas ng isang tekstong naratibo na pagkakaroon ng isang epektibong simula kung saan maipakikilala ang mga
tauhan, tagpuan, at tema.
Pasimula o orientation/introduction
Ito ay karaniwang banghay o balangkas ng isang tekstong naratibo na pagpapakilala sa suliraning ihahanap ng kalutasan ng mga tauhan partikular ang pangunahing tauhan.
problem
Ito ay karaniwang banghay o balangkas ng isang tekstong naratibo na pagkakaroon ng saglit na kasiglahang hahantong sa pagpapakita ng aksiyong
gagawin ng tauhan tungo sa paglutas sa suliranin.
Suliranin
Ito ay karaniwang banghay o balangkas ng isang tekstong naratibo na patuloy sa pagtaas ang pangyayaring humahantong sa isang kasukdulan.
Kasukdulan
Ito ay karaniwang banghay o balangkas ng isang tekstong naratibo na pababang pangyayaring humahantong sa isang resolusyon o kakalasan.
Kakalasan
Ito ay karaniwang banghay o balangkas ng isang tekstong naratibo na pagkakaroon ng isang makabuluhang wakas.
Wakas
Hindi lahat ng banghay ay sumusunod sa kumbensiyonal na ______________________.
simula-gitna-wakas
May mga akdang hindi sumusunod sa ganitong kalakaran at tinatawag na _____________ o mga pagsasalaysay na hindi nakaayos sa tamang pagkakasunod-sunod.
anachrony
Maiuuri ang anachrony sa tatlo:
a. Analepsis (Flashback)
b. Prolepsis (Flash-forward)
c. Ellipsis
Ito ay uri ng anachrony na dito ipinapasok ang mga pangyayaring naganap sa nakalipas.
Analepsis (Flashback)
Ito ay uri ng anachrony na dito nama’y ipinapasok ang mga pangyayaring magaganap pa lang sa hinaharap.
Prolepsis (Flash-forward)
Ito ay uri ng anachrony na may mga puwang o patlang sa pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari na nagpapakitang may bahagi sa pagsasalaysay na tinanggal o hindi isinama.
Ellipsis
Ito ay elemento ng tekstong naratibo na ang sentral na ideya kung saan umiikot ang mga pangyayari sa tekstong naratibo.
Paksa o Tema
Ito ay elemento ng tekstong naratibo na mahalagang malinang ito nang husto sa kabuoan ng akda upang mapalutang ng may-akda ang pinakamahalagang mensaheng nais niyang maiparating sa kanyang mambabasa.
Paksa o Tema
Ito ay elemento ng tekstong naratibo na dito rin mahuhugot ang mga pagpapahalaga, mahahalagang aral, at iba pang pagpapahalagang pangkatauhang nagagamit sa mabuting pamumuhay at pakikisalamuha sa kapwa.
Paksa o Tema
