Aangeboren afwijkingen CZS Flashcards
5 delen van de hersenen
Telencephalon
Diencephalon
Mesencephalon
Metencephalon
Myelencephalon
Ventrikelstructuur gelegen in telencephalon
Laterale ventrikels
Waar bestaat het telencephalon uit?
Cortex (‘voorbrein’)
Ventrikelstructuur gelegen in diencephalon
3e ventrikel
Welke structuren zijn samen het diencephalon?
Thalamus, hypohalamus
Welke ventrikelstructuur ligt in het mesencephalon?
Aquaduct
Welke ventrikelstructuur ligt in het metencephalon?
4e ventrikel anterior
Welke structuren vormen samen met metencephalon?
Pons + cerebellum
Welke structuur is gelegen in het myelencephalon?
Medulla oblongata
Welke ventrikelstructuur is gelegen in het myelencephalon?
4e ventrikel posterior
Hoeveel % van de bevolking heeft een mentale retardatie?
1-2%
Welke 4 stappen worden doorlopen bij de ontwikkeling van het zenuwstelsel?
Vormen neurale buis
Neurogenese + gliogenese
Neuronale migratie
Vormen van verbindingen
In welke week van de embryogenese begint de neurale buis te vormen?
Eind 3e week
Uit welke laag (ectoderm/mesoderm/endoderm) ontstaat de neurale buis?
Ectoderm
Wat vormt uit de neurale buis?
Centraal zenuwstelsel (hersenen + ruggenmerg)
Wat vormt uit de neurale lijst?
Perifere zenuwstelsel + sensibele ganglia (liggen buiten het ruggenmerg)
Wat is het gevolg van een sluitingsdefect van de neurale buis aan craniale zijde van het embryo?
Anencephalie
Wat is het gevolg van een sluitingsdefect van de neurale buis aan caudale zijde van het embryo?
Meningomyelocele
Welke functie komt aan de dorsale kant van de neurale buis te liggen in het ruggenmerg?
Sensorische functie
Welke functie komt aan de ventrale kant van de neurale buis te liggen in het ruggenmerg?
Motorische functie
Hoe heet de plaat aan de dorsale zijde van de neurale buis?
Alar plate
Hoe heet de plaat aan de ventrale zijde van de neurale buis?
Basal plate
Hoe heet de plaat helemaal centraal aan dorsale zijde van de neurale buis?
Roof plate
Hoe heet de plaat helemaal centraal aan ventrale zijde van de neurale buis?
Floor plate
Welke branchiomotorische spieren ontstaan uit de 1e kieuwboog, door welke hersenzenuw worden deze geïnnerveerd en uit welke rhombomeer ontspringt deze zenuw?
Kauwspieren
N. trigeminus (n. V)
Rhombomeer 2
Welke branchiomotorische spieren ontstaan uit de 2e kieuwboog, door welke hersenzenuw worden deze geïnnerveerd en uit welke rhombomeer ontspringt deze zenuw?
Mimische spieren
N. facialis (n. VII)
Rhombomeer 4
Welke branchiomotorische spieren ontstaan uit de 3e kieuwboog, door welke hersenzenuw worden deze geïnnerveerd en uit welke rhombomeer ontspringt deze zenuw?
M. stylopharyngeus
N. glossopharyngeus (n. IX)
Rhombomeer 6
Welke branchiomotorische spieren ontstaan uit de 4e-6e kieuwboog, door welke hersenzenuw worden deze geïnnerveerd en uit welke rhombomeer ontspringt deze zenuw?
Diverse spieren van de larynx/pharynx
N. vagus (n. X)
Rhombomeer 7
Waaruit ontstaat het cerebellum?
De alar plate van rhombomeer 7
Wat is een belangrijke organizer, betrokken bij de ontwikkeling van het CZS?
Midbrain-hindbrain junction
Welke stof wordt afgescheiden door de roof plate, die mede zorgt voor de dorsoventrale oriëntatie van de neurale buis?
BMP2
Welke stof wordt afgescheiden door de floor plate, die mede zorgt voor de dorsoventrale oriëntatie van de neurale buis?
Shh
Wat is holoprosencephalie?
Niet scheiden van de linker- en rechter hersenhelft
Welke twee stoornissen kunnen ontstaan bij problemen in de neurogenese?
Macrocephalie: te veel neurogenese
Microcephalie: te weinig neurogenese
Wat is lisencephalie?
Corticaal migratiedefect waardoor gladde hersenen zonder gyri, omdat er geen radiale migratie plaatsvindt
Wat zijn de (3) craniale vormen van neurale buis defecten
Cranioschisis: open rug + schedel
Anencephalie: ontbreken hersenen
Encephalocele: cele met hersenen erin
Wat zijn de 2 hoofdgroepen van neurale buis defecten van de wervelkolom?
Spina bifida aperta (open)
Spins bifida occulta (gesloten)
Welke 2 vormen van spina bifida aperta zijn?
Meningocele
Meningomyelocele
Wat is het verschil tussen een meningocele en een meningomyelocele?
Een meningocele heeft alleen betrokkenheid van hersenvliezen, bij een meningomyelocele is ook zenuwweefsel betrokken
Wat zijn (3) vormen van spina bifida occulta?
Pathologisch filum terminale
Intraspinaal lipoom
Diastematomyelie
Wat zijn de lokale afwijkingen van een spina bifida?
Sensomotore uitval
Blaas- en darmfunctiestoornissen
Wervelkolomafwijkingen (kyphose/scoliose)
Klompvoeten
Wat zijn afwijkingen die zijn geassocieerd met spina bifida?
Hydrocephalus
Arnold Chiari malformatie
Wat is de therapie van een spina bifida?
Sluiten defect
Bij intra-uterien sluiten vindt enig herstel plaats en verschuift het defect gemiddeld 2 niveaus
Wat is de definitie van een verstandelijke beperking?
Beperkte ontwikkeling en blijvende achterstand in cognitieve & adaptieve functies, ontstaan voor het 18e levensjaar
Wat is de gradatie van IQ en verstandelijke beperkingen?
IQ <20 = zeer ernstige verstandelijke beperking
IQ 20-35 = ernstige verstandelijke beperking
IQ 35-50 = matig-ernstige verstandelijke beperking
IQ 50-70 = milde verstandelijke beperking
IQ 70-85 = zwakbegaafd
IQ 100 +/- 15 = normaal
Wat is de cognitieve leeftijd van iemand met een milde verstandelijke beperking?
7-12 jaar
Wat is de cognitieve leeftijd van iemand met een matig-ernstige verstandelijke beperking?
4-7 jaar
Wat is de cognitieve leeftijd van iemand met een ernstige verstandelijke beperking?
2-4 jaar
Wat is de cognitieve leeftijd van iemand met een zeer ernstige verstandelijke beperking?
<2 jaar
Wat zijn de 4 hoofdgroepen van oorzaken van verstandelijke beperkingen?
Genetisch/epigenetisch: 50%
Omgeving/teratogeen: 5-13%
Metabool/endocrien: 1-5%
Onbekend/multifactorieel: 30%
Wat zijn teratogene en omgevingsfactoren die kunnen leiden tot verstandelijke beperkingen?
Intoxicaties
Maternale metabole ziekte
maternale medicatie
TORCHES
Perinatale factoren (asfyxie, hypoglycaemie)
Infecties
Deprivatie
Hoe kan op latere leeftijd worden vastgesteld of er sprake is geweest van perinatale asfyxie?
Periventriculaire leukomalacie
Lichamelijke kenmerken fragiele X
Lang gelaat
Grote oren
Grote hoofdomtrek
Grote testikels
Pectus carinatum
Scoliose
Hyperlaxe gewrichten
Wat is de etiologie van de ziekte van Steinert?
Trinucleotide repeat expansie DMPK-gen
Wat zijn lichamelijke kenmerken van de ziekte van Steinert?
Myotonie/zwakte skeletspieren
Cataract
Aritmiën
Endocrien: diabetes/hyperthyreoïdie
Verstandelijke beperking
Wat is een facomatose?
Aandoening waarbij in ieder geval huid en zenuwstelsel zijn aangedaan, zgn. neurocutane aandoening
Belangrijk kenmerk: ontstaan van benigne hamartomen
Wat zijn kenmerken van neurofibromatose type 1?
> 6 café-au-lait maculae
Neurofibromen
Freckling in oksels en liezen
Opticusglioom & tumoren in de perifere zenuwen
Wat is het overervingspatroon van neurofibromatose type 1?
Autosomaal dominant
Welk gen is aangedaan bij neurofibromatose type 1, en wat is de functie van dit gen?
NF1 gen, remt RAS
Wat zijn de kernsymptomen van tubereuze sclerose?
Huid: bladvormige pigmentaties & angiofibromen in het gelaat
Hersenafwijkingen
Rhabdomyoom van het hart
Nierafwijkingen (angiomyolipoom, cysten)
Oogafwijkingen
Wat is het overervingspatroon van tubereuze sclerose?
Autosomaal dominant
Vaak de novo
Welke genen kunnen zijn aangedaan bij tubereuze sclerose?
TSC1, TSC2
Wat zin de kenmerken van Sturge-Weber syndroom?
Wijnvlek halfzijdig in het gelaat
Vaatnieuwvorming in het oog, leidend tot glaucoom
Unilaterale leptomeningeale vaatconvoluten in de hersenen -> epilepsie
Wat is het overervingspatroon van Sturge-Weber?
Geen -> sporadisch